استروئید چیست؟ عوارض استروئید و تاثیر آن در بدنسازی

بدن انسان استروئیدها را به‌طور طبیعی می‌سازد. کارشان چیست؟ آن‌ها باعث تقویت رشد و تکامل بدن می‌شوند و همچنین با استرس مبارزه می‌کنند و…

برخی ورزشکاران برای افزایش رشد و قدرت عضلات، رسیدن به اندامی ورزیده و بهبود بخشیدن به عملکرد ورزشی‌شان از قرص‌ها، ژل‌ها، کرم‌ها یا تزریق‌های استروئیدی استفاده می‌کنند که اغلب متاسفانه نتایج منفی به همراه دارد. با ما در این مطلب همراه باشید تا همه چیز را درباره استروئیدها برای شما روشن کنیم.

استروئید چیست؟

این کلمه معانی مختلفی دارد. استروئیدها مواد شیمیایی و اغلب هورمونی هستند که بدن شما به‌طور طبیعی آن‌ها را می‌سازد. آن‌ها به اندام‌ها، بافت‌ها و سلول‌های شما کمک می‌کنند تا وظایف خود را انجام دهند. شما برای رشد و حتی بچه‌دار شدن به مقدار متعادلی از استروئیدها نیاز دارید.

استروئیدها همچنین شامل داروهایی هم می‌شود که دو نوع اصلی آن، به ترتیب زیر است:

• کورتیکواستروئیدها
• استروئیدهای آنابولیک-آندروژنیک (یا به اختصار آنابولیک‌ها)

انواع استروئیدها

یکی از بهترین روش‌ها برای طبقه‌بندی استروئیدها، طبقه‌بندی بر اساس تعداد اتم‌های کربن است. در این طبقه‌بندی استروئیدها به ۵ دسته طبقه بندی می‌شوند:

1. بیست و هفت کربنه مانندکلسترول
2. بیست و چهار کربنه مانند اسید کولیک
3. بیست و یک کربنه مانند هورمون‌های زنانگی (مثل پروژسترون)
4. نوزده کربنه مانند هورمون‌های مردانگی (مثل تستسرون)
5. هجده کربنه مثل استرودیول

تقسیم بندی آنها بر اساس محل تولید

می‌توان استروئیدها را به دسته دیگری نیز طبقه بندی کرد؛ دسته‌ای که با توجه به محل تولید، آن‌ها را طبقه بندی می‌کند. استروئیدها در اعضای مختلفی از بدن انسان ساخته می‌شوند که در زیر آن را مشخص می‌کنیم.

• تستوسترون و دیگر هورمون‌های جنسی در غدد جنسی (بیضه‌ها و تخمدان‌ها) ساخته می‌شود.

• استروئیدهایی که در بخش قشری غده فوق کلیوی (کورتکس آدرنال) ساخته می‌شوند کورتیکواستروئید نامیده می‌شوند؛(مانند آلدوسترون و کورتیزول؛ و همچنین استروئیدهای آنابولیک).

استروئیدهای آنابولیک کدامند؟

این نوع استروئیدها، هورمون‌هایی هستند که به‌طور مصنوعی تولید می‌شوند که مشابه آندروژن‌ها، هورمون‌های جنسی مردانه در بدن هستند. بیش از ۱۰۰ نوع استروئید آنابولیک وجود دارد. قوی ترین آندروژن، تستوسترون است. اگرچه تستوسترون عمدتاً یک هورمون مردانه بالغ است، اما بدن دختران هم مقادیر کمی تستوسترون تولید می‌کند. این هورمون به عضله سازی کمک می‌کند و باعث ایجاد ویژگی‌های مردانه‌ای مانند کلفت شدن صدا و رشد موهای بدن می‌شود. سطح تستوسترون همچنین می‌تواند بر میزان پرخاشگری یک فرد تأثیر بگذارد. ورزشکاران گاهی استروئیدهای آنابولیک را به دلیل اثرات مشابه تستوسترون مصرف می‌کنند.

ترکیبات انواع دیگر

استروئیدهای دیگر، که گاهی اوقات مکمل‌های استروئیدی نامیده می‌شوند، حاوی دهیدرواپی آندروسترون (DHEA) و یا آندروستندیون (همچنین به عنوان آندرو شناخته می‌شود) است.

نکته: غالب مکمل‌های استروئیدی که قبلاً در فروشگاه‌های مواد غذایی سالم یا باشگاه‌ها یافت می‌شد، اکنون غیرقانونی هستند و نیاز به نسخه پزشک متخصص دارند.

نحوه اثرگذاری استروئیدهای آنابولیک چگونه است؟

استروئیدهای آنابولیک با تقلید از تأثیر تستوسترون تولید‌شده به‌طور طبیعی بر روی بدن، بافت عضلانی را برای رشد و حجیم شدن تحریک می‌کنند. استروئیدهای آنابولیک می‌توانند از چند روز تا حدود یک سال در بدن باقی بمانند. استروئیدها محبوب هستند؛ زیرا می‌توانند استقامت، قدرت و توده عضلانی را بهبود بخشند. با این حال، هیچ تحقیقی نشان نداده است که استروئیدها مهارت، چابکی یا عملکرد ورزشی را بهبود ببخشند.

عوارض مصرف استروئیدها

استروئیدهای آنابولیک می‌توانند انواع مختلفی از مشکلات را برای‌تان ایجاد کنند. برخی از عوارض جانبی مصرف آن‌ها عبارتند از:

• آکنه
• طاسی زودرس یا ریزش مو
• افزایش وزن
• نوسانات خلقی
• پرخاشگری
• مشکلات خواب
• فشار خون بالا
• احتمال آسیب بیشتر به ماهیچه‌ها و تاندون‌ها
• یرقان (زرد شدن پوست)؛ آسیب کبدی
• کاهش رشد
• افزایش خطر ابتلا به بیماری قلبی، لخته شدن خون، سکته مغزی و برخی از انواع سرطان

خطرات استروئید برای دختران

خطرات خاص برای دختران مرتبط با استروئیدهای آنابولیک عبارتند از:

• افزایش رشد موهای صورت و بدن
• ایجاد ویژگی های مردانه، مانند کلفت شدن صدا، و از دست دادن ویژگی‌های زنانه بدن، مانند کوچک شدن سینه‌ها
• به‌هم خوردن نظم دوران قاعدگی

خطرات استروئید برای پسران

خطرات خاص برای پسران عبارتند از:

• کوچک شدن بیضه
• درد هنگام ادرار کردن
• بزرگ شدن سینه
• ناتوانی جنسی (ناتوانی در نعوظ)
• کاهش تعداد اسپرم و ناباروری

عوارض روحی و روانی استروئیدها

استروئیدها همچنین می‌توانند عوارض جانبی روانی جدی داشته باشند. در برخی از مصرف کنندگان، پرخاشگری و خشونت گزارش شده است، همچنین شنیدن و دیدن چیزهایی که وجود ندارد (توهمات)، احساس بی اعتمادی یا ترس شدید (پارانویا).

همچنین نوعی حالت خاص در زنان و مردانی که برای رسیدن به اندام بهتر، استروئید مصرف می‌کنند، وجود دارد که به نوعی بیماری رفتاری و وابستگی مریض‌گونه است. در این حالت مردان ورزشکار با وجود داشتن بدن بسیار عضلانی مدام تصور می‌کنند که بدن ضعیف و لاغری دارند و زنان تصور چاقی و اضافه وزن دارند. در چنین شرایطی قطع مصرف بسیار سخت می‌شود.

اخطار مهم برای تزریق استروئید

مصرف کنندگان استروئیدی که داروها را با سوزن تزریق می‌کنند، در صورت استفاده از سوزن مشترک با سایر مصرف کنندگان، در معرض خطر ابتلا به HIV (ایدز) قرار می‌گیرند. افرادی که از سوزن‌های آلوده استفاده می‌کنند، همچنین در معرض خطر ابتلا به هپاتیت، بیماری کبدی یا اندوکاردیت باکتریایی، عفونت پوشش داخلی قلب هستند.

طریقه مصرف استروئیدها

استروئیدها به اشکال مختلف وجود دارند؛ بنابراین به روش‌های مختلفی هم آن‌ها را مصرف می‌کنند، در زیر انواع روش‌ها را معرفی خواهیم کرد.

۱. استروئیدهای خوراکی

استروئیدهای خوراکی التهاب را کاهش می‌دهند و برای درمان بسیاری از بیماری‌ها استفاده می شوند، از جمله:

• آسم
• بیماری کرون
• کولیت
• آرتروز
• اسکلروز چندگانه
• نارسایی آدرنال
• هیپوفیتاریسم
• به عنوان بخشی از درمان سرطان های مختلف

۲. استروئیدهای موضعی

استروئیدهای موضعی شامل آن‌هایی هستند که برای پوست، چشم، بینی و… استفاده می‌شوند.

• استروئیدهای موضعی مورد استفاده برای پوست به صورت کرم، پماد یا لوسیون در دسترس هستند. استروئیدهای موضعی برای بیماری‌های پوستی مختلف استفاده می‌شوند. مقدار استروئید موضعی که باید استفاده کنید معمولاً با واحدهای نوک انگشت اندازه‌گیری می‌شود. پیش از شروع مصرف از پزشک خود بخواهید تا مقدار مصرف را به طور دقیق مشخص کند.
  
• قطره‌های چشمی برای کاهش التهاب سطح چشم مانند یووئیت
  
• اسپری بینی استروئیدی داروهایی هستند که معمولاً برای درمان علائم گرفتگی بینی استفاده می‌شوند. آن‌ها اغلب برای آلرژی‌های بینی مانند تب یونجه استفاده می‌شوند.
  
• استروئیدهای استنشاقی، استروئیدهایی هستند که در داخل ریه‌ها تنفس می‌شوند. آن‌ها عمدتا برای درمان آسم و بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) کارکرد دارند.

۳. استروئیدهای تزریقی

تزریق استروئید را می‌توان برای مشکلات مفصلی و آرتریت روماتوئید استفاده کرد. آنها همچنین می‌توانند برای برخی از شرایطی که بر بافت های نرم تأثیر می‌گذارند، مانند التهاب تاندون یا آرنج تنیس بازان (یک آسیب‌دیدگی رایج در ورزشکاران تنیس) استفاده شوند.

موارد استفاده و کاربرد استروئیدها

وقتی به استروئیدها فکر می‌کنید، احتمالا اولین چیزی که به ذهن‌تان خطور می‌کند، استفاده از آن‌ها در بدنسازی برای افزایش عضله سازی است. این موضوع درست است اما از استروئیدها برای هدف‌های دیگر هم استفاده می‌شود. استروئیدها در صورت استفاده مناسب همیشه مضر نیستند. آن‌ها را برای اهداف مختلف سلامتی و ورزشی می‌توان مصرف کرد، از جمله:

• بهبود عملکرد فرد در ورزش‌های مرتبط با قدرت، مانند وزنه برداری؛
• حفظ توده عضلانی در شرایطی مانند بیماری کبد یا سرطان که باعث تحلیل رفتن عضلات می شود؛
• افزایش بافت ماهیچه‌ای به دلیل افزایش سنتز پروتئین؛
• کاهش درصد چربی بدن؛
• افزایش قدرت و قدرت عضلانی؛
• بهبود آسیب دیدگی و ریکاوری بهتر پس از تمرینات؛
• بهبود تراکم مواد معدنی استخوان و افزایش چگالی استخوان؛
• استقامت بیشتر عضلات؛
• افزایش تولید گلبول قرمز

این اثرات بالقوه ممکن است که به نفع بدنسازان هم باشد اما لزوما برای آن‌ها مناسب نیست.

کاربردهای استروئید برای افراد خاص

علاوه بر مواردی که در بالا به آن‌ها اشاره شد، این ماده برای برخی افراد در مواردی خاص، کاربرد ویژه ای دارد که اکنون به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

۱. ورزشکارانی که به دنبال بهبود سرعت و افزایش قدرت هستند

در دنیای ورزش، ورزشکاران دائما به دنبال راه‌هایی برای برتری در رقابت هستند.

درحالی‌که تمرینات قدرتی و تغذیه در این زمینه بسیار پیشرفت می‌کنند، برخی از ورزشکاران با مصرف داروهای تقویت‌کننده عملکرد (PED) قدمی فراتر می‌گذارند.

استروئیدها یکی از موارد اصلی مورد استفاده ورزشکاران است و تحقیقات نشان می‌دهد که توده عضلانی را افزایش می‌دهد و منجر به افزایش سرعت و قدرت آن‌ها می‌شود.

۲. ورزشکاران قدرتی که به دنبال افزایش حجم و قدرت عضلانی هستند

هنگامی که صحبت از ورزش‌های قدرتی، از جمله بدنسازی، پاورلیفتینگ و وزنه برداری المپیک می‌شود، استروئیدهای آنابولیک به‌طور گسترده برای افزایش توده عضلانی، قدرت و توان خروجی استفاده می‌شوند. در این ورزش‌ها، قدرت، اندازه و قدرت عضلانی به طور مستقیم با عملکرد کلی مرتبط است.

۳. کسانی که بیماری تحلیل بافت عضلانی دارند

شرایط متعددی از جمله ایدز، بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)، سرطان و بیماری کلیوی و کبدی می‌تواند منجر به از دست دادن عضله شود. اگرچه مصرف استروئیدها در چنین حالتی چندان رایج نیست، اما می‌توان از استروئیدها برای کمک به حفظ توده عضلانی برای چنین بیمارانی استفاده کرد.

از دست دادن توده عضلانی، ارتباط نزدیکی با مرگ و میر در این بیماری‌ها دارد و پیشگیری از آن می‌تواند نتایج درمانی را بهبود بخشد و طول عمر را افزایش دهد. با این حال، عوارض جانبی بالقوه باید در نظر گرفته شود.

چگونه عوارض استروئید را کم کنیم؟

درحالی‌که دوزهای پایین‌تر استروئید (به عنوان درمان) بسیار ایمن‌تر از دوزهای کنترل‌نشده آن است، اما هنوز ایمنی دوزهای مختلف آن محل بحث است.

اگر پزشک شما برای‌تان نوعی استروئید تجویز کرده و دوز مصرفی را تعیین کرده است، پس با خیال راحت داروی خود را مصرف کنید، چرا که نقش درمانی استروئید، ارزش عوارض آن را دارد. به‌طور مثال، تستوسترون مصنوعی برای درمان افراد مبتلا به تستوسترون پایین استفاده می‌شود که به آن درمان جایگزینی تستوسترون (TRT) گفته می‌شود. به‌طور کلی برای مردانی که سطح تستوسترون پایینی دارند، مصرف استروئید (یه مقدار تجویز شده) ایمن است.

افراد به دلیل تنوع در ساختار ژنتیکی به استروئید پاسخ‌های متفاوتی می‌دهند. بنابراین، دانستن اینکه بدن شما دقیقاً چه واکنشی نشان خواهد داد، دشوار است. اما می‌دانیم در دوزهای بالاتر عوارض جانبی جدی‌تر است.

بنابراین این ماده را باید به‌طور حساب‌شده و تعیین‌شده توسط متخصص و پزشک مصرف کنید. در این صورت عوارض استروئید را به حد قابل توجهی کاهش خواهید داد.

سخن پایانی

استروئیدها به طور طبیعی در بدن تولید می‌شوند و انواع مختلفی هم دارند. استروئیدها به افزایش رشد و قدرت عضلات، باروری، کم کردن استرس و… کمک می‌کنند. علاوه بر استروئید طبیعی، انواع آن به صورت مکمل و دارو نیز تولید می‌شود؛ اما باید در خرید و مصرف آن بسیار محتاط بود؛ چون مصرف خودسرانه آن، عوارض زیادی در پی خواهد داشت. بنابراین استفاده از این دارو حتما باید توسط پزشک تجویز شود.

در این مطلب به طور مفصل استروئید و انواع آن را معرفی کردیم، درباره کاربردها، عوارض و طریقه مصرف آن نیز گفتیم.

منابع : kidshealth – webmd – healthline