ضعف عضلات یا داشتن عضلات ضعیف، یک شکایت و رنج رایج است، اما کلمه «ضعف» دارای معانی گسترده‌ای است، از جمله خستگی، کاهش قدرت و ناتوانی. همچنین عوامل و دلایل مختلفی می‌تواند باعث ایجاد ضعف عضلات و ناتوانی عضلانی شوند. اکنون به طور کامل از ضعف عضلات خواهیم گفت و راه‌های درمان آن را نیز معرفی خواهیم کرد.
ضعف عضلات چیست؟
ضعف عضلات می‌تواند معانی مختلفی داشته باشد و به تبع آن هم دارای نشانه و علائم متفاوتی است. اصطلاح ضعف عضلانی را می‌توان برای توصیف چندین مورد مختلف استفاده کرد که انواع آن را نیز معرفی می‌کنیم.
ضعف عضلانی ناشی از یک بیماری
این نوع ضعف به معنای عدم توانایی عضله برای عملکرد طبیعی و از دست دادن نیروی عادی خود است که حجم عضله هم کاهش می‌یابد. مثلاً به دنبال سکته مغزی ممکن است اتفاق بیفتد. همچنین در شرایطی به نام دیستروفی عضلانی دیده می‌شود. هر دوی این شرایط منجر به ضعیف شدن عضلات خواهند شد و عضلات نمی‌توانند کار معمول را انجام دهند و این یک تغییر واقعی در قدرت عضلانی است.
ضعف عضلانی ناشی از کوفتگی و فرسودی
گاهی اوقات به این حالت آستنیا (سستی ماهیچه یا ضعف عضلانی) می‌گویند. این یک احساس خستگی یا فرسودگی است که هنگام استفاده از عضله احساس می‌کنید. عضله واقعاً ضعیف نیست، هنوز هم می‌تواند کار خود را انجام دهد، اما برای مدیریت نیروی آن تلاش بیشتری از شما می‌خواهد. این نوع ضعف اغلب در افرادی که دارای سندرم خستگی مزمن، اختلالات خواب، افسردگی و بیماری مزمن قلبی، ریوی و کلیوی هستند دیده می‌شود. ممکن است به دلیل کاهش سرعتی باشد که عضله می‌تواند انرژی خود را تامین کند.
ضعف عضلانی ناشی از خستگی مزمن
گاهی اوقات ضعف عضلات عمدتاً ناشی از «خستگی» عضلانی است. عضله به طور معمول شروع به کار می‌کند؛ اما خیلی سریع خسته می‌شود و بازیابی انرژی بیش از حد طبیعی طول می‌کشد. این اتفاق اغلب با خستگی عضلانی همراه است. این حالت گاهی در برخی شرایط غیر معمول مانند میاستنی گراویس و دیستروفی میوتونیک دیده می‌شود.
تفاوت بین این سه نوع ضعف عضلانی مبهم است و شما می‌توانید بیش از یکی از آنها را داشته باشید. همچنین موقعیت شما می‌تواند از یکی به دیگری تغییر پیدا کند. با این حال، تشخیص اینکه کدام یک، مشکل اصلی است می‌تواند به پزشکان کمک کند تا بفهمند که چه چیزی باعث آن شده است.
علت ضعف عضلات چیست؟
ضعف عضلات معمولاً به دلیل ورزش نکردن، افزایش سن، آسیب عضلانی یا بارداری به وجود می‌آید. همچنین عواملی مانند دیابت یا بیماری قلبی هم می‌توانند باعث ایجاد ضعف عضلانی شوند. بسیاری از علل احتمالی دیگر وجود دارد که شامل سکته مغزی، مولتیپل اسکلروزیس (ام اس)، افسردگی، فیبرومیالژیا و سندرم خستگی مزمن می‌شود.
نداشتن تحرک کافی
پرورش ندادن عضله یکی از شایع‌ترین علل ضعف عضلانی است و در نتیجه یک سبک زندگی غیر فعال و کم تحرک رخ می‌دهد. اگر از ماهیچه‌ها استفاده نشود، فیبرهای درون ماهیچه‌ها تا حدی با چربی جایگزین می‌شوند و در نهایت تحلیل عضلانی اتفاق میفتد؛ به عبارتی ماهیچه‌ها کوچک‌تر و شل‌تر می‌شوند. در این حالت عضله ضعیف شده و به اصطلاح زور کافی ندارد و اگر کمی از آن کار بکشید، زود خسته می‌شود.
این وضعیت با برنامه ورزشی قدرتی و منظم قابل برگشت است. اما اگر به داد آن نرسید با افزایش سن شرایط سخت‌تر و بدتر خواهد شد. پیشنهاد می‌کنم حتما ورزش را هرچند سبک و کوتاه وارد زندگی خود کنید.
افزایش سن
با افزایش سن، عضلات ما قدرت و حجم خود را از دست می‌دهند و ضعیف‌تر می‌شوند. اکثر مردم جامعه، ضعیف و ناتوان شدن در سالخوردگی را امری طبیعی می‌دانند و به راحتی آن را می‌پذیرند، اما نباید این‌طور باشد. با انجام ورزش منظم، دقیق و ایمن می‌توان از ضعیف و فرتوت شدن بدن پیشگیری کرد و این موضوع باید تبدیل به یک فرهنگ عمومی شود.
ورزش در هر سنی مفید است. زمان بهبودی از آسیب‌ها با افزایش سن بسیار طولانی‌تر می‌شود، تعادل اغلب مختل می‌شود و استخوان‌های نازک به راحتی شکسته می‌شوند. ورزش بدن را قوی تر می‌کند و احتمال آسیب دیدگی شما را پایین می‌آورد. بنابراین، باید در همه سنین جوانی، میان‌سالی و سالخوردگی از انجام ورزش غافل نشد.
عفونت‌ها
وجود عفونت‌ها و بیماری‌ها از شایع‌ترین علل خستگی موقت ماهیچه‌ها هستند. این موضوع به دلیل نوعی التهاب عضلانی است. حتی در بیماری‌های ساده‌ای مثل آنفولانزا، عفونت بدن می‌تواند باعث ضعف، خستگی و یا حتی دردِ عضلات شود. برخی از بیماری‌ها به طور خاص مستعد ایجاد چنین ضعفی هستند. مثل آنفولانزا، تب ،HIV، بیماری لایم و هپاتیت C. سایر عللی که کمتر شایع هستند، عبارتند از سل ، مالاریا، سیفلیس، فلج اطفال.
بارداری
در طول بارداری و بعد از زایمان، تغییر سطوح هورمونی و وضعیت بدن و وجود خونریزی‌ها می‌تواند باعث احساس خستگی عضلانی شود. این امر در بارداری طبیعی است؛ هر مادری بهتر است که زیر نظر پزشک خود ورزش کند. به یاد داشته باشید که شما چندین کیلو اضافه کرده‌اید و این اضافه وزن، مثل وزنه‌ای است که همیشه با شماست و می‌تواند منجر به کمردردتان شود. بنابراین با یک برنامه ورزشی سبک به سلامت خود و فرزندتان کمک کنید.
بیماری‌های مزمن
بسیاری از بیماری‌های مزمن معمولاً باعث ضعف عضلات می‌شوند. در برخی شرایط این موضوع به دلیل کاهش رسیدن خون و مواد مغذی کافی به عضلات است. برخی از این بیماری‌ها عبارتند از:
عوارض ضعف عضلات بدن چیست؟
یکی از مهمترین عوارض ضعف عضلات مربوط به خودش می‌شود؛ یعنی ضعیف و ضعیف‌تر شدن عضلات و این موضوع رنج کمی نیست. ممکن است این ضعف به تدریج بیشتر شود و کل بدن را درگیر کند. عوارض دیگر این عارضه شامل موارد زیر می‌شود.
- لرزش
- بی‌حالی
- خستگی شدید
- ضعف کل بدن
- علائمی شبیه آنفولانزا
- تاخیر یا کندی در حرکت
- اسپاسم یا گرفتگی عضلات
- مشکل در انجام کارهای روزمره
راه‌های درمان ضعف عضلات بدن
همان‌طور که در بالا توضیح دادیم یکی از رایج‌ترین علت‌های ضعف عضلات بدن، ورزیده نبودن تارهای عضلانی است. در این حالت شخص خیلی زود با کمترین فعالیتی خسته می‌شود و یا بدنش درد می‌گیرد. اگر دلیل ضعف عضلات بدن چنین چیزی باشد، خوشبختانه راه حل‌های مشخص و ساده‌ای دارد. شما نیاز دارید توسط یک متخصص ورزشی برنامه ورزش و تغذیه مناسب دریافت کنید و طبق آن پیش بروید تا قدرت را به عضلات بدن خود برگردانید.
اگر هم ضعف عضلات شما ناشی از یک شرایط پزشکی یا مشکل خارجی است (مثل یک بیماری) حتما زیر نظر یک پزشک متخصص، برنامه تقویت عضلات خود را آغاز کنید. به طور کلی روش‌های درمان این بیماری شامل موارد زیر است.
۱. فیزیوتراپی
در صورت ابتلا به بیماری هایی مانند ام اس یا ALS، فیزیوتراپیست‌ها می‌توانند تمرینات و ورزش‌هایی را برای بهبود وضعیت جسمانی و کیفیت زندگی شما پیشنهاد دهند.
به عنوان مثال، یک فیزیوتراپ ممکن است ورزش مقاومتی تدریجی را برای کمک به فرد مبتلا به ام اس پیشنهاد دهد. این تمرین باعث تقویت عضلاتی می‌شود که به دلیل عدم استفاده، ضعیف شده‌اند. همچنین برای افراد مبتلا به ALS، یک فیزیوتراپ ممکن است تمرینات کششی و دامنه حرکتی را برای جلوگیری از سفتی عضلات توصیه کند.
۲. کار درمانی
متخصصین کاردرمانی افرادی هستند که دقیقا برای کمک به افراد مبتلا به ناتوانی‌های جسمی و عملکردی آموزش دیده‌اند. کار درمانگران می‌توانند به فردی که از ضعف عضلانی شدید رنج می‌برد خدمات و راهکارهایی ارائه کنند از جمله:
- تقویت عضلات
- کمک به ایجاد مهارت‌های حرکتی
- کمک به انجام ورزش‌ها و برنامه‌های تمرینی
- کمک به بازیابی توان عضلانی و رفع ضعف
۳. دارو
مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن، می‌توانند به کنترل درد کمک کند. همچنین اگر ضعف عضلات شما ناشی از یک بیماری است، دارو به درمان بیماری و در نتیجه برطرف کردن ضعف عضلانی‌تان کمک می‌کند. مهم است که دریافت هرگونه دارو زیر نظر پزشک باشد.
۴. تغییر در رژیم غذایی
ایجاد تغییر در رژیم غذایی می‌تواند به رفع عدم تعادل الکترولیت کمک کند. پزشک می‌تواند بسته به نیاز شما، مصرف مکمل‌هایی مانند کلسیم، اکسید منیزیم یا اکسید پتاسیم را پیشنهاد دهد.
خیلی اوقات نیازی به مصرف مکمل نیست و فقط با اصلاح تغذیه می‌توان قدرت را به عضلات ضعیف برگرداند. رژیم‌های غذایی فقیر از درشت مغدی و ریز مغذی، فرد را از پا در می‌آورند و ضعیف می‌کنند. پیشنهاد می‌کنم مواد غذایی موجود در مطلب “برای عضله سازی چه بخوریم؟” را در برنامه غذایی خود قرار دهید.
درمان لرزش و ضعف عضلات بدن با ورزش
برای کسی که ضعف عضلاتش به دلیل ورزش نکردن و بی‌تحرک بودن است، ورزش اولین و تنها راه در آمدن از این ضعف‌هاست. تمرینات قدرتی و تمرینات انعطاف پذیری به افزایش قدرت عضلانی، حفظ تراکم استخوان، بهبود تعادل و کاهش درد مفاصل شما کمک می‌کند.
تمرینات قدرتی شامل استفاده از وزن بدن یا وزنه، دستگاه بدنسازی یا کار در برابر هر گونه مقاومتی است. نمونه‌هایی از فعالیت های تقویت عضلات عبارتند از:
- تمرین با دمبل
- دوچرخه سواری
- پیاده روی در تپه
- بالا رفتن از پله‌ها
- تمرین با کش‌های مقاومتی
اگر عضلاتم خیلی ضعیف باشد چه ورزشی کنم؟
اگر شما برای تمرین با وزنه خیلی ضعیف هستید، از ورزش‌های ملایم‌تری شروع کنید. ورزش‌هایی که قدرت، تعادل و هماهنگی پا را بهبود می‌بخشند، می‌توانند به افراد کمک کنند تا قدرت عضلانی خود را حفظ و افزایش دهند و با افزایش سن از تحلیل بیشتر عضلات خود جلوگیری کنند. نمونه هایی از تمرینات تقویت کننده عضلات عبارتند از:
- یوگا
- تای چی
- پیاده روی
- پیلاتس سبک
چقدر باید تمرین کنم تا قوی شوم؟
برای اینکه عضلات خام و ضعیف شما تقویت شوند، باید با عضلات‌تان تا حدی کار کنید که خسته شوند و حتی بعد از تمرین، داشتن کمی درد طبیعی است. باید سعی کنید که هفته‌ای ۲ جلسه یا بیشتر تمرینات تقویت عضلات انجام دهید.
سخن پایانی
ضعف عضلانی دلایل مختلفی دارد و عوامل متعددی می‌تواند در ایجاد آن موثر باشد. یکی از رایج‌ترین و شایع‌ترین دلایل ضعف عضلات، بی تحرکی و عدم کار با عضله است. سعی کنید حتما ورزش را به هرگونه که برای‌تان مقدور است، وارد برنامه زندگی خود کنید و از ضعف عضلات و عوارض مربوط به آن در امان بمانید.
منابع: healthline – patient
عالی