اسکولیوز به عبارت خیلی ساده بخواهیم بگوییم، یک عارضه یا ناهنجاری است که باعث انحراف ستون فقرات می‌شود. اسکولیوز غالبا در سنین کودکی یا سال‌های اولیه نوجوانی اتفاق میفتد. دورانی که فرد به سرعت در حال رشد است. انحراف ستون فقرات در زنان به نسبت مردان شیوع بیشتری دارد. در این مطلب از فیتامین، به طور مفصل درباره اسکولیوز، علل، علائم و درمان آن خواهیم گفت.
انحراف ستون فقرات یا اسکولیوز چیست؟
انحراف ستون فقرات، یک ناهنجاری است و فرد مبتلا به اسکولیوز دارای یک انحنای جانبی C یا S شکل در ستون فقرات خود خواهد بود. این انحنا می‌تواند در هر قسمتی از ستون فقرات باشد، اما شایع‌ترین مناطقی که درگیر می‌شوند، قسمت فوقانی ستون فقرات و کمر هستند.
ممکن است که این ناهنجاری قابل توجه نباشد یا به چشم نیاید، اما برخی از افراد مبتلا به کجی ستون فقرات هم، ممکن است که شانه یا باسن ناصافی داشته باشند. در بیشتر موارد، فرد نیازی به درمان ندارد؛ زیرا منحنی اغلب پیشرفت نمی‌کند. با این حال، بسته به درجه انحنا و سن فرد، پزشک روشی را برای درمان این عارضه اتخاذ می‌کند.
اسکولیوز چه زمانی به وجود می‌آید؟
اسکولیوز می‌تواند در هر سنی ظاهر شود، اما اغلب در سنین ۱۰ تا ۱۲ سالگی یا در دوران نوجوانی فرد ظاهر می‌شود. معمولا کج شدن بدن در نوزادان نادر است، اما اسکولیوز نوزادی وجود دارد و ممکن است که نوزاد را درگیر کند.
علت انحراف ستون فقرات چیست؟ | انواع اسکولیوز
در بیشتر موارد، هیچ علت مشخصی برای این ناهنجاری وجود ندارد. در مواردی، اسکولیوز ممکن است با فلج مغزی، دیستروفی عضلانی یا اسپینا بیفیدا همراه باشد و در مواردی هم ممکن است که این ناهنجاری از بدو تولد وجود داشته باشد.
پزشکان کجی ستون فقرات را به دو عنوان ساختاری یا غیرساختاری طبقه بندی می‌کنند.
- انحراف ساختاری: این انحراف دائمی است و ممکن است به دلیل یک وضعیت پزشکی یا آسیب باشد.
- انحراف غیرساختاری: موقتی است؛ به این معنی که ستون فقرات از نظر ساختاری طبیعی است و به دلیل خاصی دچار انحراف و کجی شده است. در هر صورت، پزشک سعی می‌کند علت را پیدا کرده و آن را اصلاح یا درمان کند.
علائم اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات
این عارضه معمولا در دوران کودکی یا نوجوانی آشکار می‌شود و علائم آن بسته به سن فرد متفاوت است.
علائم انحراف ستون فقرات در نوجوانان
شایع‌ترین نوع اسکولیوز در سنین نوجوانی ظاهر می شود و به نام اسکولیوز ایدیوپاتیک نوجوانان شناخته می‌شود. این بیماری می‌تواند افراد بین ۱۰ تا ۱۸ سال را تحت تاثیر قرار دهد. علائم آن می تواند شامل موارد زیر باشد:
- برخی از انواع اسکولیوز در نوجوانی می‌تواند باعث کمردرد شود، اما معمولاً خیلی دردناک نیست.
- ممکن است لباس روی بدن به‌طور یکنواخت قرار نگیرد.
- یک شانه یا تیغه شانه بالاتر از دیگری باشد.
- دنده‌ها در هر طرف ارتفاع متفاوتی دارند.
- یک لگن برجسته‌تر از دیگری است.
- طول پاها کمی متفاوت است.
- فرد به یک طرف خم می‌شود.
علائم انحراف ستون فقرات در نوزادان
با وجود اینکه بروز این عارضه در نوزادان نادر است؛ اما اگر چنین علایمی را در نوزاد خود دیدید، برای معاینه دقیق به متخصص مراجعه کنید.
- برآمدگی یک طرف قفسه سینه
- به طور مداوم بدنش خمیده است و فقط به یک طرف می‌خوابد.
- در موارد شدید، مشکلات قلبی و ریه که منجر به تنگی نفس و درد قفسه سینه می‌شود.
نکته: اگر نوزاد درمان نشود، بیشتر در معرض مشکلاتی مانند اختلال در عملکرد قلب و ریه قرار خواهد گرفت.
عوارض اسکولیوز درمان نشده
غالبا، افراد مبتلا به نوع خفیف اسکولیوز هستند و این نوع عوارض شدیدی هم ندارد. با این حال، این عارضه می‌تواند باعث مشکلات و عوارض جدی شود؛ مانند:
۱. مشکلات تنفسی
انحراف ستون فقرات شدید، ممکن است باعث شود که قفسه سینه به ریه‌ها فشار بیاورد و تنفس را دشوارتر کند.
۲. مشکلات قلبی عروقی
اگر قفسه سینه به مقدار زیاد بپیچد، کاهش فاصله برای قلب می‌تواند توانایی آن را در پمپاژ خون مختل کند.
۳. کمر درد
افرادی که در کودکی به اسکولیوز مبتلا بودند، ممکن است که در بزرگسالی بیشتر به کمردرد مزمن مبتلا شوند، به خصوص اگر هیچ درمانی دریافت نکرده باشند.
۴. تغییر در ظاهر فرد
همان‌طور که اسکولیوز پیشرفت می‌کند و وخیم‌تر می‌شود، می‌تواند تغییرات محسوس تری ایجاد کند از جمله:
- ناهمواری باسن و شانه‌ها
- برجسته بودن دنده‌ها
- جابجایی کمر و تنه به پهلو
۵. مشکل در راه رفتن
هنگامی که ستون فقرات دچار انحراف باشد، باسن و پاهای فرد دچار عدم تراز می‌شود که نحوه راه رفتن او را هم تغییر می‌دهد. تلاش اضافی که فرد برای حفظ تعادل باسن و پاهای ناهموار خود انجام می‌دهد، می‌تواند باعث شود که عضلاتش زودتر خسته شوند.
همچنین ممکن است فرد در حین راه رفتن متوجه شود که یک لگنش می‌چرخد اما لگن دیگر این‌طور نیست.
۶. کاهش دامنه حرکتی
تغییر شکل ناشی از پیچش ستون فقرات می‌تواند سفتی و خشکی بدن را افزایش دهد که انعطاف پذیری ستون فقرات را برای خم شدن کاهش می‌دهد.
۷. درد
اگر خمیدگی و انحراف ستون فقرات شدید شود، ممکن است که عضلات پشت مبتلا به اسپاسم دردناک شوند. التهاب موضعی ممکن است که در اطراف ماهیچه‌ها فشار ایجاد کند و سپس منجر به درد نیز خواهد شد. از طرفی احتمال دارد که دیسک‌های بین مهره‌ای و مفاصل به دلیل فشار وارده زیاد شروع به تحلیل رفتن کنند.
۸. اعتماد به نفس پایین
اغلب به این موضوع اهمیت کافی داده نمی‌شود؛ درحالی که این عامل حتی از عوارض دیگر هم مهم‌تر است.
متاسفانه فردی که دچار ناهنجاری‌های مربوط به ستون فقرات است، به خصوص اگر نوجوان باشد، کم کم دچار ناراحتی و اضطراب می‌شود. چراکه تحمل درد زیاد را ندارد و یا نمی‌تواند مثل همسالان خود لباس بپوشد و فعالیت کند. این موضوع می‌تواند برای او استرس‌زا و افسرده‌کننده باشد.
درمان اسکولیوز
در بیشتر موارد، اسکولیوز دوران کودکی و نوجوانی خفیف است و نیازی به درمان ندارد. با انحنای ۱۰ تا ۲۵ درجه، پزشک معمولاً در فواصل زمانی ۳، ۶ یا ۱۲ ماهه کودک را معاینه می‌کند تا ببیند که آیا وضعیت او در حال تغییر است یا خیر.
برای انحراف ۲۵ تا ۴۰ درجه، پزشک ممکن است بستن بریس را توصیه کند. اگر انحراف و انحنای ستون فقرات بیشتر از این باشد و اسکلت هنوز نابالغ باشد، احتمال دارد که پزشک جراحی را توصیه کند. اکنون انواع روش‌های درمان این ناهنجاری را می‌آوریم.
۱. گچ گرفتن
در اسکولیوز نوزادی، پزشک ممکن است از گچ گرفتن به جای بریس استفاده کند تا به ستون فقرات نوزاد کمک کند که در موقعیت معمول رشد کند. از آنجایی که بیشتر نوزادان به سرعت رشد می‌کنند، پزشک باید گچ را به طور مرتب عوض کند.
۲. بستن بریس
اگر فردی مبتلا به اسکولیوز متوسط باشد و استخوان‌های او همچنان در حال رشد باشد، پزشک ممکن است که بستن بریس را توصیه کند. بریس از انحنای بیشتر ستون فقزات جلوگیری می‌کند، اما آن را درمان نمی‌کند. معمولاً فرد باید همیشه از بریس استفاده کند، حتی در شب و هنگام خواب. اثربخشی آن به تعداد ساعاتی که فرد در روز از بریس استفاده می‌کند، بستگی دارد.
بریس معمولاً فعالیت فرد را محدود نمی‌کند. اما اگر بریس مزاحم فعالیت و بازی کودک شماست، در حین ورزش می‌تواند آن را نپوشد. ضمنا وقتی رشد استخوان‌ها متوقف شد، دیگر نیازی به بریس نیست.
۳. کایروپراکتیک
برخی از افراد برای تسکین درد و ناراحتی ناشی از اسکولیوز به متخصص کایروپراکتیک (یا متخصص شکسته بندی) مراجعه می‌کنند.
درمان کایروپراکتیک ممکن است کیفیت زندگی فرد مبتلا به اسکولیوز را بهبود بخشد. با این حال، درمان محسوب نمی‌شود؛ زیرا انحنای ستون فقرات را برطرف نمی‌کند. تحقیقات ثابت نکرده است که کایروپراکتیک مزایایی برای این ناهنجاری دارد.
اگر مایل هستید یک متخصص کایروپرکتیک را ملاقات کنید، باید مراقب باشید که فرد حرفه‌ای و متخصصی را انتخاب کنید. دریافت درمان کایروپراکتیک از یک غیر متخصص می‌تواند علائم و وضعیت شما را بدتر کند و بسیار خطرناک است.
۴. جراحی اسکولیوز
اگر انحراف ستون فقرات پیشرفت کند و بریس گذاری و سایر روش‌ها برای بیمار موثر نباشد، احتمالا جراحی توصیه می‌شود.
درمان اسکولیوز با ورزش
تمرینات مختلفی ممکن است به اسکولیوز کمک کند و متخصصان طیف وسیعی از استراتژی‌ها را برای آن پیشنهاد می‌کنند. با این حال، هدف همه آنها تنظیم مجدد ستون فقرات، قفسه سینه، شانه‌ها و لگن برای رسیدن به یک وضعیت معمولی است.
تحقیقات مختلفی به ما نشان می‌دهد که ورزش می‌تواند به درمان اسکولیوز کمک کند. اما بسیار مهم است که زیرنظر متخصص تمرین کنید که مبادا انحراف شما شدیدتر شود.
انجام تمرینات زیر می‌تواند به درمان کجی ستون فقرات شما کمک کند:
- پل
- سگ پرنده
- قله زانو زمین
- هیپ تراست نشسته تکپا
- کرانچ ایستا گهواره
- کرانچ پا ۹۰ درجه
سخن پایانی
اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات، یک ناهنجاری است و فرد مبتلا به آن در قسمت ستون فقرات خود دارای یک انحنای جانبی C یا S شکل مانند خواهد بود. هنوز دلایل قطعی و مشخصی برای این عارضه شناخته نشده است. در این مطلب اسکولیوز را کامل توضیح دادیم و علایم و روش‌های درمانی آن را نیز آوردیم.
منبع: medicalnewstoday
درود،آیا اسکولیوزیس خفیف،به روی دیسک گردن فشار میاورد؟و ممکن است ای باعث سرگیجه شود،در کسایی که ورزشکار هستن،که بعلت درد به اسکولیوزیس خفیف دچار شده اند
سلام دوست عزیز در این خصوص اطلاعی نداریم.
سلام وقت بخیر
اسکولیوز دارم. گاهی اوقات وقتی بدنم رو کش میارم یا در حالت عادی قفسه سینم درد میگیره و بهم فشار میاره
می‌تونه دلیلش اسکولیوز باشه؟؟
سلام ببخشید آیا برای یک خانم ۹۲ ساله امکان درمان وجود داره؟
سلام دوست عزیز امکان بهبود وجود داره
سلام من ۱۵سالمه ی ۸ماهی میشه عمل اسکلیوز انجام دادم ولی هنوزم پشتم کجه آیا به مرور خوب میشه ؟
سلام من سیزده سال پیش جراحی اسکولیوز انجام دادم اما الان مجدد درد دارم و مدام گرفتگی سیاتیک دارم و گردن درد و سر درد دارم آیا نیاز هست که مجدد به دکتر مراجعه کنم ؟
بله دوست عزیز بهتره با پزشک مطرح کنید