بسیاری از افراد به عارضه فتق ناف دچارند. فتق انواع مختلفی دارد و به دلایل زیادی ممکن است که به وجود بیاید. اما نگران نباشید؛ هر نوع فتقی که داشته باشید، قابل درمان است. در این مطلب به طور مفصل به موضوع فتق ناف پرداختیم و چندین ورزش مناسب برای درمان فتق را نیز معرفی کردیم.
فتق ناف چیست؟
فتق یا همان (Hernia) نوعی بیماری است که در نتیجه بیرون‌زدگیِ یکی از اعضای داخلیِ بدن از یک نقطه یا سوراخ، در عضلات اطراف آن به وجود می‌آید. یعنی اگر به صورت غیرطبیعی، دیواره شکم‌تان دچار بیرون‌زدگی و تورم شود، شما به این بیماری دچار شده‌اید.
به بیان ساده‌تر، فتق زمانی اتفاق می‌افتد که قسمتی از اعضای بدن‌تان (معمولاً روده) از طریق یک نقطه ضعیف در بدن، دیواره عضلانی را پاره کند و به فضای دیگری وارد شود.
انواع مختلف فتق
فتق می‌تواند در اعضای مختلف بدن ایجاد شود. این عارضه دارای انواع گوناگونی است که هر یک، مشخصات و روش‌های درمانیِ خاص خود را دارد. این بیماری براساس محل وقوع، به انواع زیر تقسیم می‌شود:
- کشاله رانی: در این نوع فتق، برجستگی معمولاً در ناحیه کشاله ران یا درون کیسه بیضه اتفاق می‌افتد و بروز آن، در مردان شایع‌تر از زنان است.
- رانی: این برجستگی معمولاً در قسمت بالای ران ایجاد می‌شود و بروز آن، در زنان شایع‌تر از مردان است.
- نافی: این نوع بیرون‌زدگی معمولاً در اطراف ناف برجستگی ایجاد کرده و فقط زمانی اتفاق می‌افتد که عضلات اطراف ناف ضعیف شوند و نتوانند این ناحیه را پشتیبانی کنند.
- برشی: این نوع فتق معمولاً ربطی به ضعف عضلات بدن ندارد و به علت عمل جراحی ایجاد می‌شود. به این صورت که قبلاً با انجام عمل جراحی بر روی جداره شکم، عضلات از هم جدا شده باشند.
از کجا متوجه شویم که دچار بیماری فتق شده‌ایم؟
اگر در اطراف کشاله ران احساس درد داشته باشید و این درد با بلند کردن اجسام سنگین یا حرکت به سمت جلو تشدید شود، این مشکل، یکی از نشانه‌های ابتلا به بیماری فتق است. در صورتی‌که با لمس‌کردن، متوجه وجود برجستگی در کشاله ران یا کیسه بیضه شوید و درد داشته باشید، این مورد نیز یکی دیگر از علائم ابتلا به فتق خواهد بود. وجود برجستگیِ بدون درد در بدنِ کودک نیز یکی از نشانه‌های فتق در کودکان است.
نکته مهم: دقت داشته باشید که هر توده‌ای، نتیجه فتق نیست. اگر توده و برجستگی در بدن‌تان با خم‌شدن، سرفه‌کردن یا بلند کردنِ جسم سنگین بزرگ‌تر شود، به احتمال زیاد دچار این بیماری شده‌اید. در کودکان نیز اگر با سرفه یا گریه‌کردن، حجم توده بزرگ‌تر شود، نشان‌دهنده فتق است؛ البته باید تشخیص قطعی را به عهده پزشک بگذارید.
چه چیزی باعث بروز فتق می‌شود؟
بیماری فتق ممکن است بدون هیچ علت و پیش‌زمینه‌ای و از بدو تولد همراه شما باشد؛ یا ممکن است به مرور زمان و با ضعفِ دیواره شکمی ایجاد شود. البته ناگفته نماند که فشار به این نواحیِ ضعیف نیز بروز فتق را تشدید می‌کند.
یعنی اگر عضلات دیواره شکمی‌تان ضعیف باشد و شما جسم سنگینی بلند کنید، احتمال بروز هرنیا یا فتق در شما به بیش از ۶۰ درصد افزایش خواهد یافت. حتی بارداری که موجب فشار بیشتر به عضلات شکم و ضعیف‌تر شدنِ این عضلات می‌شود، نیز یکی از دلایل بروز فتق است.
عوامل دیگر بروز فتق
این عارضه دلایل مختلفی دارد. در اینجا به چندین مورد از آ‌ن‌ها اشاره می‌کنیم:
- بارداری
- اضافه وزن
- سرفه مزمن
- یبوست مزمن
- جابه‌جایی‌های مکرر اجسام سنگین
- آب‌آوردگیِ شکم
- جراحی‌های شکمی
- زمینه ژنتیکی و ارثی
- استفراغ مکرر و شدید
درمان فتق
به جز فتق شکمی که تا ۴ سالگی به صورت خودبه‌خود درمان خواهد شد، مابقی انواع فتق را باید درمان نمود و معمولاً راهکار درمانیِ این بیماری، چیزی جز جراحی نیست. در عمل جراحی، پس از بیهوشیِ موضعی یا عمومی، شکافی در دیواره شکم ایجاد می‌کنند. سپس روده را به محل اولیه خود برگردانده و با بخیه، بافت‌ها و عضلات را به هم نزدیک می‌کنند. پس از انجام عمل جراحی، احتمال بازگشت مجدد فتق کمتر از ۵ درصد است.
در بعضی از موارد، متخصصان به جای انجام جراحی، از فتق‌بند استفاده می‌کنند و روی ناحیه بیرون‌زده، فشار وارد می‌کنند تا به جا انداختنِ آن کمک کنند. به یاد داشته باشید که فتق‌بند، فقط در موارد نه‌چندان جدی پاسخ‌گو خواهد بود، در غیر این‌صورت فقط علائم بیماری را کاهش می‌دهد و برای درمان فتق کارساز نیست.
همچنین انجام ورزش‌های خاصی به پیشگیری و درمان فتق، کمک خواهد کرد. متأسفانه بیماری فتق در ایران جزو بیماری‌های شایع است و بیشتر از آن چیزی که تصور می‌کنید، در کمین شماست. بنابراین بهترین راه‌ِحل، پیشگیری از بروز این بیماری است.
درمان فتق ناف با ورزش
پیشنهاد می‌کنیم که با انجام ورزش‌های قدرتی و تمرینات هسته بدن، عضلات شکمی‌تان را قوی‌تر کرده و از بروز فتق جلوگیری کنید. در ادامه، تمرینات و ورزش‌های مناسب فتق را معرفی می‌کنیم.
1. حرکت پلانک
چگونگی انجام حرکت
- ابتدا روی زمین دراز بکشید و شکم‌تان را به داخل جمع کنید؛
- سپس دست‌های خود را در دو طرف قفسه سینه قرار دهید و کف دست‌های‌تان را روی زمین بگذارید؛
- بدن‌تان را صاف کرده و نوک پنجه پا را روی زمین قرار دهید. با فشار دادن کف دست، سعی کنید بالاتنه‌تان را بالا نگه‌دارید. هم‌زمان عضلات شکمی را نیز منقبض کنید؛
- حرکت پلانک را برای مدت زمان مشخصی حفظ کرده و براساس پیشرفت خود، برای چالشی‌کردنِ تمرین، مدت زمان آن را بیشتر کنید.
نکته مهم: اگر در ابتدا، انجام حرکت پلانک برای‌تان دشوار است، می‌توانید زانوهای‌تان را روی زمین قرار دهید و آن را تکرار کنید تا این حرکت برای‌تان ساده‌تر شود. در هر صورت این ورزش مناسب فتق را انجام دهید.
2. حرکت پلانک پهلو
چگونگی انجام حرکت
- این حرکت، مشابه حرکت پلانک کامل است، با این تفاوت که در این حرکت باید به پهلو بچرخید و تمام وزن‌تان را روی کف یکی از دست‌های‌تان بیاندازید؛
- با وارد آوردن فشار بر کف دست‌ها و بازوهای‌تان، سعی کنید بدن‌تان را بالا ببرید؛
- دست دیگر را بالای سر ببرید و همانند تصویر، بدن‌تان را صاف کنید؛
- حرکت پلانک پهلو را در مدت زمان مشخصی حفظ کرده و با پیشرفت خود، مدت زمان تمرین را نیز بیشتر کنید.
3. حرکت شکم با غلتک
چگونگی انجام حرکت
در این ورزش مناسب فتق، می‌توانید به جای غلتک از حوله برروی سطح یا هر جسم غلتان دیگری استفاده کنید.
- بر روی زانوها قرار بگیرید و سعی کنید وزن‌تان را روی ساق پاهای خود بیندازید؛
- از ناحیه لگن به سمت جلو خم شوید و غلتک را با دست بگیرید؛
- سعی کنید غلتک را به حرکت بیندازید و بدن‌تان را روی زمین صاف کنید تا حسابی عضلات شکم‌تان درگیر شود؛
- برای برگشتن به حالت اولیه نیز از قدرت عضلات لگن استفاده کنید.
تمرینات لگن برای جلوگیری از فتق
قوی‌کردنِ عضلات لگن نیز به جلوگیری از بروز فتق کمک بسیاری خواهد کرد. می‌توانید ماهیچه‌های اطراف لگن را با انجام حرکات زیر، قوی کنید.
1. حرکت پل باسن
چگونگی انجام حرکت
- به پشت دراز بکشید و زانوها را خم کنید؛
- کف پاها را روی زمین قرار دهید و پاها را به اندازه عرض لگن باز کنید؛
- دست‌های‌تان را در کنار بدن قرار دهید و کف دست‌ها را روی زمین بگذارید؛
- هم‌زمان با فشار کف پا به زمین سعی کنید لگن‌تان را تا جایی‌که می‌توانید بالا بکشید؛
- با انقباض عضلاتِ کناریِ ران، سعی کنید از باز شدن پاها از هم، جلوگیری کنید؛
- عضلات خود را آزاد کرده و به‌آرامی کمرتان را پایین بیاورید و روی زمین قرار بگیرید و حرکت را تکرار کنید.
2. حرکت اسکوات با دمبل
چگونگی انجام حرکت
- یک دمبل را به صورت عمودی با هر دو دست بگیرید؛
- پاها را کمی بیشتر از عرض لگن باز کنید؛
- هم‌زمان با شروع حرکت اسکوات و خم‌کردنِ زانو، عمل دَم را انجام دهید و سعی کنید عضلات لگن، چهار سر ران و سرینی را درگیر کنید؛
- با فشار برروی کف پا، عمل بازدم را انجام دهید و پاها را صاف کنید؛
- این حرکت را چالشی‌تر کرده و به تعداد مورد نظر تکرار کنید.
چند روز بعد از عمل فتق می توان ورزش کرد؟
از آنجایی که پس از جراحی فرد نیاز به مراقبت دارد و نباید کارهای سنگین انجام دهد، بهتر است فعالیت فیزیکی را کم کم و با کارهای متداول روزانه شروع کند. به توصیه پزشکان پس از جراحی فتق بین 4 تا 6 هفته نمی توان ورزش کرد. پس از آن نیز باید از ورزش های کاملا سبک شروع کرد. به دلیل اینکه شرایط جسمانی هر شخص با دیگری متفاوت است، پیشنهاد می کنیم برای شروع ورزش و زمان مناسب آن حتما با پزشک خود مشورت کنید.
سخن پایانی
متاسفانه فتق در انواع مختلف، از بیماری‌های شایع در جهان است. این عارضه، علایم و روش‌های درمان مشخصی دارد که در مطلب بالا به آ‌ن‌ها پرداختیم. ضمنا چندین ورزش مناسب برای درمان فتق را نیز همراه با توضیحات و تصاویرش برای شما معرفی کردیم.
منبع : fitneass
سلام من الان سه هفته هست عمل فتق ناف لیزری انجام دادم بعدتزچندوقت میتونم ورزش کنم وچه ورزشهایی میتونم انجام بدم
سلام دوست عزیز بستگی به حال جسمی و روند بهبودی شما دارد. برای شروع بهتر است که سراغ تمرینات سبک و کم فشار بروید!
سلام چرا پرسش و پاسخ گذاشتید بگید با پزشک خودتان مشورت بشید. حداقل بگویید نظر ما این است ولی باز با پزشک خود مشورت کنید.
سلام،من حدود ۹ ماهه ک عمل فتق دوطرفه انجام دادم ،میتونم الان بدنسازی کار کنم یاخیر؟؟؟
سلام دوست عزیز از پزشک خود در این باره سوال کنید و اگر ایشان اجازه داد تمرین خود را شروع کنید!
سلام من می خوام فتق عمل کنم و کارم نصب و خدمات کولرگازی هست.کارم سنگین هست.یعنی بعد عمل من دیگه نمی تونم کارم رو ادامه بدم؟؟
سلام دوست عزیز در این خصوص با پزشک متخصص حتما صحبت کنید.
سلام من یه مدت سرفه های شدید داشتم بعد از اون نافم بیرون زده ولی اصلا هیچ دردی ندارم ممکن هست که فتق باشه؟
سلام دوست عزیز بهتره با یک پزشک مشورت کنید!