دستگاه آنالیز بدن یا بادی آنالیزور چیست؟

تا چه حد درباره دستگاه آنالیز بدن و نحوه‌ کار با آن آشنایی دارید؟ آیا می‌دانید چطور باید وزن ایده آل خود را به دست بیاوریم؟ راستش ممکن است ما برنامه ورزشی و رژیم غذایی را به‌طور منظم رعایت کنیم و کاهش وزن هم داشته باشیم، ولی سایزهای بدن‌مان در کمال ناباوری تغییری نکند.

در این‌صورت بهتر است به سراغ آنالیز بدن‌مان برویم و ببینیم ماجرا از چه قرار است. می‌توان برای سنجش درصد چربی بدن‌مان از دستگاه آنالیز بدن استفاده کنیم و چیزهای زیاد درباره خودمان متوجه شویم.

در این مطلب از فیتامین همه چیز را درباره دستگاه آنالیز بدن، نحوه کار با آن و رازهایی که این دستگاه درباره بدن‌مان فاش می‌کند، خواهیم گفت.

چرا آنالیز کردن بدن مهم است؟

اگر قصد کاهش وزن دارید، حتما می‌دانید که سوزاندن درصد چربی بدن خیلی مهم است. اما چرا؟ تا به حال شده با دو نفر روبه‌رو شوید، یکی از آن‌ها بدنی خوش‌فرم داشته باشد، اما دیگری چاق به نظر برسد؛ در حالی‌که هر دو قد و وزن یکسانی دارند؟ دلیل آن به مقدار توده عضلانی افراد برمی‌گردد. دستگاه بادی آنالیزُر به ما کمک می‌کند تا نسبت چربی به عضله خود را دریابیم.

ما هر هدفی که داشته باشیم (کاهش وزن، افزایش وزن، عضله سازی و…) یکی از راه‌های ارزیابی اوضاع بدن، قدم گذاشتن روی دستگاه آنالیز بدن است. اگر چه این دستگاه تنها راه تعیین وزن سالم نیست؛ اما بادی آنالیزور می‌تواند به ما کمک کند تا ببینیم که بدن‌مان در چه حالی‌ست و در مسیر درستی قرار داریم یا خیر.

منظور از آنالیز بدن چیست؟

آنالیز بدن شامل سنجش درصد چربی بدن، میزان آب، پروتئین، میزان اضافه وزن و یا کمبود وزن و WHR است. این سنجش با استفاده از دستگاه آنالیز بدن انجام می‌گیرد. علاوه بر این دستگاه، فرمول و ابزاری هم برای تعیین بی ام آی بدن وجود دارد که در مطلب دیگری از فیتامین می‌توانید آن را ببنید و BMI یا وزن ایده‌آل خود را اندازه بگیرید.

استفاده از فرمول بی ام آی چندان دقیق نیست؛ چون فقط سن، قد، جنسیت و وزن را در نظر می‌گیرد و صرفا می‌تواند محدوده‌ی وزن نرمال را مشخص کند. اما استفاده از دستگاه آنالیز بدن، موارد و جزییات مختلفی را در نظر می‌گیرد و نتیجه دقیق‌تری را ارائه می‌دهد.

دستگاه آنالیز بدن چیست؟ 

دستگاه آنالیز بدن با کمک سنسورهای کوچکی که زیر پای شما قرار گرفته کار می‌کنند. دستگاه یک سری تکانه‌های الکترونیکی ضعیف در سراسر بدن شما ارسال می‌کند. براساس سرعت سیگنال‌ها، دستگاه قادر خواهد بود که درصد چربی را تشخیص دهد. هرچه سرعت جریان الکترونیکی کمتر باشد، درصد چربی بدن بیشتر است.

دستگاه آنالیز بدن به راحتی قابل استفاده است. کافی است روی دستگاه قدم بگذارید، پس از چند دقیقه نتیجه تست آماده است؛ مربی برایتان نتیجه را تفسیر می‌کند. این دستگاه هم وزن بدن و هم درصد چربی شما و یکسری موارد دیگر را اندازه‌گیری می‌کند. چنین داده‌هایی در روند تناسب اندام و دنیای فیتنس بسیار ارزشمند است.

کاربرد دستگاه آنالیز بدن

استفاده از دستگاه آنالیز بدن یکی از بهترین روش‌ها برای تجزیه و تحلیل وزن و وضعیت سلامتی افراد است. در قدیم با فرمول BMI یا همان شاخص توده بدنی، وزن ایده‌آل را برای افراد حدس می‌زدند که فرمول چندان مناسبی نبود؛ اما اکنون پیشرفته‌ترین و دقیق‌ترین روش برای سنجش وزن مناسب، استفاده از تست بادی آنالیزور است.

با وجود این دستگاه، پزشک یا مربی به اطلاعات ارزشمندی از بدن شما دست می‌یابد که به او کمک می‌کند برنامه‌ای اختصاصی و حرفه‌ای برایتان تنظیم کند تا حین نزدیک شدن به وزن مناسب خود، از تحلیل عضلانی پیشگیری شود.

اطلاعات کاملی که با سنجش دستگاه آنالیز بدن حاصل می‌شود شامل تعیین وزن، درصد چربی، درصد عضلات، شاخص توده بدن، مقدار آب بدن، استخوان‌ها، املاح، میزان کمبود وزن، اضافه وزن و چاقی و یک سری موارد دیگر. 

نحوه عملکرد دستگاه بادی کامپزیشن

پس از قدم گذاشتن روی دستگاه آنالیز بدن، پالس‌های الکترونیکی به بدن شما فرستاده می‌شود و درصد چربی بدن با توجه به جریان الکترونیکی تخمین زده می‌شود. چنین مقیاس‌هایی با کمک سنسورهای زیرِ پای شما که از مقاومت بیوالکتریک استفاده می‌کنند، تعیین می‌شوند. هنگامی‌که روی ترازو می‌روید، جریان الکتریکی کمی از کف پا وارد بدن می‌شود و به سمت لگن می‌رود و میزان مقاومت چربی بدن را اندازه‌گیری می‌کند.

سپس، سنسورهای موجود، میزان مقاومت جریان را هنگام بازگشت از طریق پای دیگر شما اندازه می‌گیرند. مقاومت بیشتر در بدن به معنای درصد چربی بالاتر است. این به این دلیل است که چربی نسبت به ماهیچه آب کمتری دارد، بنابراین چگالی‌تر از عضله است و عبور جریان برای آن دشوارتر است.

دستگاه آنالیز بدن چه چیزهایی را نشان می دهد؟

به صورت کلی پس از استفاده از دستگاه آنالیز بدن، سه داده مهم مشخص می‌شود:

• ترکیبات بدن به‌صورت ریزبه‌ریز،
• تشخیص اضافه وزن یا کمبود وزن و مقدار آن،
• کنترل میزان چربی و عضله.

با وجود این تست، مربی و مشاور تغذیه با آگاهی بیشتری می‌تواند برای شما برنامه تنظیم کند.

۱. ترکیبات بدن (body composition)

در این قسمت شما از ترکیب بدنی خود به‌طور دقیق مطلع می‌شوید. این که چقدر از بدن شما را عضله یا چربی تشکیل داده، میزان آب بدن و املاح موجود در بدن.

۲. تشخیص اضافه وزن یا کمبود وزن (Obesity Diagnosis)

پس از به‌دست آوردن اطلاعات اصلی از وضعیت و ترکیبات بدنی شما، دستگاه آنالیز بدن برای‌تان مشخص می‌کند با توجه به شاخص توده بدنی، نسبت کمر به لگن و درصد چربی و عضله بدن، شما وزن مناسبی دارید یا خیر. اگر با وزن مناسب خود فاصله دارید، آیا دچار چاقی یا لاغری هستید؟ تا چه حد؟

۳. کنترل مقدار چربی و عضله بدن (Muscle–Fat Control)

در این قسمت شما متوجه می‌شوید وزنی که باید به‌دست آورید (یا وزنی که باید کم کنید) باید چربی باشد یا عضله. به زبان ساده‌تر اگر میزان توده عضلانی و توده چربی شما در محدوده نرمال و کافی نباشد، این تست یک هشدار به شما می‌دهد که برای رسیدن به اندام سالم و ایده‌آل خود تلاش بیشتری کنید!

موارد دیگری که دستگاه آنالیزور نشان می‌دهد

• میزان متابولیسم پایه
• میزان آب بدن و املاح
• نسبت دور کمر به لگن

توصیه‌هایی برای انجام تست بادی آنالیزور

اگر به دنبال نتایج دقیق‌تری از دستگاه آنالیز بدن هستید، حتما موارد زیر را به دقت بخوانید و اجرای‌شان کنید.

• پیش از انجام تست و رفتن روی دستگاه آنالیز بدن، آب زیادی ننوشید.
• نوشیدن الکل هم باید از ساعاتی قبل قطع شده‌باشد.
• پیش از انجام تست استحمام نکنید. یا استخر نرفته باشید.
• برای دستیابی به نتیجه دقیق‌تر، بهتر است پیش از انجام تست بادی آنالیزور دست‌ها و کف پاهایتان را با پارچه خشک پاک کنید تا دستگاه دقیق‌تر کارش را انجام دهد.
• بهتر است پیش از تست حدود ۵ دقیقه‌ای بایستید و لباس سنگین خود را درآورید.
• در دوران بارداری و عادت ماهانه نتایج تست با خطا همراه است پس بهتر است در این دوران انجام نشود.
• پیش از انجام تست ورزش سنگین انجام ندهید.
• هرگونه زیورآلات فلزی را درآورید و اگر در بدن پروتز یا پلاتین دارید این تست برای شما مجاز نیست.
• همچنین تلفن همراه در نزدیکی دستگاه نباشد.
• اول صبح و زمانی که ناشتا هستید این تست را بدهید، اگر هم در طول روز تست می دهید، حداقل از دو ساعت قبل وعده‌ای میل نکنید.
• همچنین مهم است کافئین مثلا قهوه یا چای مصرف نکرده‌باشید.

تفسیر تست آنالیز بدن

بخش اول: سنجش وضعیت کلی بدن (به ترتیب ستون)

• حجم آب درون سلولی به پوند:  INTRA W (دوسوم آب و مایعات بدن داخل سلول است).
• حجم آب خارج سلولی به پوند: EXTRA W (یک سوم آب و مایعات بدن خارج سلول است).
• توده بدون چربی (همان عضله خشک) به پوند: DLM (مردان به‌طور متوسط ۳۲.۹ و زنان ۲۰.۹ کیلوگرم عضله دارند).
• توده چربی به پوند: BFM (در وضعیت قابل قبول مردان به ۱۸تا ۲۴ درصد و زنان ۲۵ تا ۳۱ درصد چربی به‌طور متوسط نیاز دارند).
• حجم آب کلی بدن به پوند: TBW (که از مجموع آب درون سلولی و خارج سلولی تشکیل می‌شود و میزان کم‌آبی بدن یا وضعیت مناسب مایعات را نشان می‌دهد. در وضعیت نرمال ۵۶ درصد وزن بدن را مایعات تشکیل می‌دهد).
• توده بدون چربی بدن به پوند : LBM
• وزن کلی بدن به پوند: WEIGHT

بخش دوم: آنالیز عضله و چربی بدن

• بخش اول مربوط به وزن بدن کلی فرد که روی سه بخش با سه علامت کم و مناسب و زیاد روی نمودار مشخص شده که با توجه قرارگیری عدد وزن فرد روی نمودار می‌توان به مناسب بودن یا نبودن آن پی برد.
• بخش دوم یا SMM که معرف مقدار وزن عضلات اسکلتی بدن به پوند است را نشان می‌دهد که عضلات اسکلتی همان عضلاتی است که ما آن‌ها را به عضلات سینه‌ایی. بازو. شانه و زیربغل و چهارسر و… می‌شناسیم.
• دربخش سوم یا BFM مقدار وزن توده چربی را به پوند بیان می‌کند.

قسمت بعدی دراین بخش مربوط به آنالیز چاقی است.

• ردیف اول بیانگر شاخص توده بدنی به نسبت قد است که با BMI آن را می‌توان معرفی کرد که عدد استاندارد در افرادی که فعالیت ورزشی ندارند را می‌توان بین ۱۸.۵ تا ۲۴.۹ بیان کرد ولی این شاخص در کسانی‌که ورزش‌های مقاومتی و بدنسازی انجام می‌دهند و دراین رشته‌ها سابقه ورزشی بالایی دارند، اصلا نباید ملاک اندازه‌گیری باشد و این صرفا یک ملاک اندازه سلامتی برای افراد بدون فعالیت ورزشی است.

• ردیف بعدی بیانگر درصد چربی است PBF که در زنان و مردان باید به‌صورت زیر باشد (زنان مقدار متوسط ۲۵ تا ۳۱ درصد و مردان ۱۸ تا ۲۵ درصد قابل قبول و نرمال است)؛ اما اگر بدنبال داشتن سیکس پک و دیدن عضلات شکم خود هستید، باید درصد چربی را بین ۱۰ الی ۱۲ درصد کاهش بدید که این مقدار برای خانم‌ها ازنظر فیزیولوژیکی توصیه نمی‌شود، ولی هرکسی می‌تواند این وضعیت را تجربه کند و از داشتن آن نیز لذت ببرد.

بخش سوم: تحلیل اندام‌ها باتوجه به مقدار عضله خشک به‌صورت وزن به پوند و درصدی

• که ابتدا دست راست و سپس دست چپ و بعد تنه و سپس پای راست و بعد پای چپ را بررسی می‌کند.
• از این بخش می‌توان به تناسب بین اندام‌ها به‌صورت موازی یا ضربدری استفاده کرد که بتوان مقدار عضلات و اندازه بین دست‌ها و پا را باهم مقایسه نمود و این برای کسانی‌که قدرت و تعادل برای اندام‌ها ضروری است از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و حتی درصورت می‌تواند درصورت کم بودن به نسبت دست یا پای دیگر از آسیب بافت‌های نرم یا مفصلی یا آتروفی عضلانی در آن بخش نیز مطلع شد و برای برنامه‌ریزی تمرینی روی آن تمرکز بیشتری نمود.

دو بخش آخر

قسمت بعدی بیانگر میزان مجموع آب کلی بدن و آب برون سلولی است: TBW -ECW که دامنه متوسط برای افردا بین ۳۶۰ تا ۳۹۰ است. بخش پایانی نیز قسمت تاریخچه آنالیزهای شما رو نشان می‌دهد که بتوانید که در نمودار وزن و عضلات اسکلتی و درصد چربی و نهایت آب بدن بتوانید روند پیشرفت و کار خود را بررسی کنید تا بتوانید نتیجه‌گیری بهتری از برنامه‌ریزی‌های تغذیه‌ای و ورزشی خود کنید.

در نمودار بالا سمت راست برگه می‌توان به مقدار تجمع چربی احشایی بدن را مشاهده نمود. بدن دارای دونوع اصلی چربی است یکی زیرپوستی و دیگر احشایی که مضرترین نوع آن است را می‌تواند به شما نشان دهد. خواندن و بررسی این بخش خیلی ساده است که ۱۰۰ وضعیت نرمال است و هرچه عدد کمتر و دورتر باشد، قطعا وضعیت سلامتی بهتری داریم.

در ادامه هم می‌توانیم با کم کردن چربی  یا زیاد کردن  مقدارتوده عضله به تناسب اندام و سلامتی بهتری برسیم که علامت + نشانگر زیاد کردن توده عضله و علامت – نشانگر کاهش میزان توده چربی بدن است. بخش بعدی نیز بررسی چربی جز به جز اندام‌ها است. که هر عضو چقدر چربی درخود دارد این مقدار به وزن و پوند و درصد برای‌تان مشخص شده است.

بخش بعد میزان متابولیسم پایه BMR است که شما نیاز به دریافت ان دارید تا بتوانید علمکردهای اصلی خود را داشته باشید. BMR مقدار فعالیت روزانه شما را درنظر نمی‌گیرد و شاید کالری مورد نیاز شما در روز بیشتر از این مقدار باشد.

چرا فرمول های آنالیز بدن (BMI و BFP) به اندازه کافی مورد اعتماد نیستند؟ 

شاخص توده بدنی (BMI) در ابتدا هم به هدف «تعیین وزن سالم و مناسب» به وجود نیامده بود؛ اما خیلی زود به معیاری برای تعیین این که چه کسی چاق یا لاغر است تبدیل شد. مهم ترین ایرادی که به فرمول بی ام آی وارد است، در نظر نگرفتن اهمیت توده چربی و توده عضلانی، و تفاوت‌های ساختاری بدن‌های مختلف با یکدیگر است. بی ام آی می‌تواند به‌طور کلی به شما تصوری از محدوده وزن نرمال با توجه به قد بدهد؛ اما نمی‌تواند یک معیار دقیق در دنیای فیتنس باشد.

همان‌طور که گفتیم، نکته منفی در BMI  این است که چربی بدن را اندازه گیری نمی‌کند. درحالی که در فیتنس توده عضلانی و توده چربی بسیار مهم هستند! برای مثال یک ورزشکار با حجم عضلانی بالا، می‌تواند در شاخص BMI در رده افراد دچار اضافه وزن یا چاق قرار بگیرد. یا شخصی که طبق شاخص بی ام آی وزن نرمالی دارد در حقیقت یک شخص لاغر با بدن چرب باشد.

فرمول بی ام آی وزن شما را فقط بر اساس قدتان می‌سنجد و مواردی مثل سن، جنس، ژنتیک، نژاد، درصد عضله و وضعیت سلامتی را در نظر نمی‌گیرد. همین موضوع باعث می‌شود که بی ام آی به اندازه کافی اطمینان‌بخش نباشد. در عین حال دستگاه آنالیز بدن، وزن شما را با توجه به توده عضلانی و توده چربی می‌سنجد که معیار بسیار دقیق‌تری برای تعیین وزن سالم است.

ترکیب بدنی ایده‌آل برای آقایان و خانم‌ها

یک ترکیب بدنی سالم شامل نسبت کمِ چربی بدن و همچنین نسبت بالاتری از توده عضلانی است. مقداری چربی برای فعالیت طبیعی ارگان‌های بدن ضروری است، اما به‌طور کلی هرچه میزان چربی بدن کمتر باشد، بهتر است.

داشتن توده عضلانی کافی برای سلامتی نیز لازم است، زیرا عضله به خودی خود کالری بیشتری می‌سوزاند؛ همچنین از برخی بیماری‌های مزمن مانند دیابت محافظت می‌کند و از دردهای مفصلی و ستون فقرات پیشگیری می‌کند. علاوه‌ بر این فواید، درصد عضلانی بالاتر اندام ایده‌آل‌تر و زیباتری به فرد هدیه می‌دهد.

ترکیب بدنی ایده‌آل در آقایان

• درصد توده عضلانی: ۴۵%
• چربی ضروری: ۳%
• چربی ذخیره شده: ۱۲%
• استخوان‌ها: ۱۵%
• بقیه موارد: ۲۵%

ترکیب بدنی ایده‌آل در خانم‌ها

• درصد توده عضلانی: ۳۶%
• چربی ضروری: ۱۲%
• چربی ذخیره شده: ۱۵%
• استخوان‌ها: ۱۲%
• بقیه موارد: ۲۵%

سخن پایانی

در این مطلب از فیتامین درباره آنالیز بدن و راه‌های سنجش آن با استفاده از دستگاه آنالیز بدن توضیح دادیم. سنجش بدن کمک بزرگی به آگاهیِ افراد نسبت به وضعیت تناسب اندام و سلامتی بدن‌شان می‌کند. با داشتن نتیجه آنالیز بدن، می‌توان یک برنامه ریزی دقیق‌تری برای رسیدن به بدنی متناسب و سالم داشت.

منابع: healthline – feelpeak