غذاهای قلیایی و اسیدی کدامند؟ اسیدی و قلیایی شدن خون چه تاثیری در بدن دارد؟ بسیاری از مشکلات جسمی و بیماری‌ها می‌تواند در نتیجه مصرف غذاهای اسیدی ایجاد شود.
امروزه متأسفانه به علت مدرنیزه شدنِ سبک زندگی و مصرف کمتر غذاهای قلیایی محیط داخلی بدن‌مان اسیدی‌تر از گذشته شده است و بیشتر از غذاهای نامناسب استفاده می‌کنیم. در این مطلب همه چیز را درباره بدن اسیدی و قلیایی و انواع غذاهای قلیایی و اسیدی خواهیم گفت.
منظور از pH بدن چیست؟
نزدیک به ۷۰ درصد از حجم بدن را آب تشکیل می‌دهد؛ pH (غلظت یون هیدروژن) معیار اسیدی یا بازی بودن مایعات است و نسبت بین یون‌های بار مثبت (اسیدی) و یون‌های بار منفی (قلیایی) را نشان می‌دهد. یعنی pH مایعات برابر با میزان غلظت یون هیدروژن است. به عبارتی نتیجه این معادله به صورت زیر است:
- ۰ بسیار اسیدی
- ۷ خنثی
- ۱۴ بسیار قلیایی
درست مانند مواد مختلف، سطوح مختلف بدن انسان دارای pH متفاوتی است. pH ایده‌آل خون شما بین ۷.۳۵ تا ۷.۴۵ است که کمی قلیایی است. معده معمولاً در pH 3.5 اسیدی است، که به تجزیه مناسب غذا کمک می‌کند.
pH خون هر فرد باید چقدر باشد؟
pH خون شما باید میزانی مابین (۷.۳۵-۷.۴۵) یعنی قلیایی باشد؛ پایین یا بالا بودنِ pH خون، نشان‌دهنده بیماری است؛ اگر pH بدن‌تان، زیر ۶.۸ یا بالاتر از ۷.۸ باشد، سلول‌های‌تان کارایی خود را از دست داده‌اند؛ بنابراین بدن همیشه در تلاش است تا میزان pH خود را متعادل و از آسیب‌های احتمالی جلوگیری کند.
پیروی از رژیم‌های غیر استاندارد که تعادل بین غذاهای قلیایی و غذاهای اسیدی بودن در آن رعایت نشده، مثلاً حاوی مقدار زیادی پروتئین حیوانی، کافئین و غذاهای فرآوری‌شده باشد، به بدن شما فشار می‌آورد؛ زیرا بدن می‌خواهد به وظیفه تنظیم pH بدن عمل کند، اما این غذاها همیشه درحال اسیدی کردن بدن شخص هستند.
مصرف بیش از حد مواد اسیدی، می‌تواند سطح مواد معدنی قلیایی بدن نظیر سدیم، پتاسیم و کلسیم را کاهش و شما را در معرض بیماری‌های مزمن و خطرناکی قرار دهد. متأسفانه این‌گونه مشکلات و بیماری‌ها تا سال‌های سال تشخیص داده نمی‌شوند و پنهان می‌مانند.
چرا باید غذاهای قلیایی بخوریم؟
شما برای حفظ سلامتی نیاز دارید تا حداقل ۶۰ درصد مواد غذایی مصرفی‌‌تان غذاهای قلیایی باشد؛ برای این کار نیاز به مصرف مقدار زیادی میوه و به‌خصوص سبزیجات (قلیایی کننده) برای متعادل‌سازی پروتئین مصرفی (اسیدی کننده) خواهید داشت.
باید از مصرف شکر و غذاهای فرآوری‌شده خودداری کنید، نه‌تنها به‌خاطر اینکه این‌گونه غذاها اسیدی هستند، بلکه به این دلیل که سطح قندخون و شاخص گلیسمی را به‌سرعت افزایش و وضعیت انسولین بدن را تحت فشار قرار می‌دهد.
همیشه بدن تلاش می‌کند تا به وسیله هم‌ایستایی یا هومئوستازی pH بدن را در حالت تعادل نگه دارد. زمانی‌که رژیم غذایی از نظر میزان اسیدی یا قلیایی بودن در حالت تعادل نباشد، به طور قطع به سیستم‌ها و ارگان‌های بدن فشار خواهد آمد.
داخل سلول‌های بدن، داستان کاملاً متفاوت است؛ آزمایش بزاق و اوره بهترین راه برای تشخص تغییرات ناشی از اسیدی و بازی بودن رژیم غذایی است.
جدول مواد غذایی قلیایی و اسیدی
غذاهای قلیایی کدامند؟ غذاهای اسیدی شامل چه مواد غذایی می‌شود؟ ما روزانه کدام نوع از این مواد غذایی را مصرف می‌کنیم؟
تحقیقات بسیاری حقیقت این موضوع را نشان می‌دهد که رعایت رژیم غذایی که دارای تعادل در غذاهای قلیایی و غذاهای اسیدی باشد، به سلامت شما کمک فراوانی می‌کند. در زیر انواع غذاهای قلیایی، اسیدی و خنثی را برمی‌شماریم و توضیح می‌دهیم که مثلا برنج اسیدی است یا قلیایی.
| غذاهای اسیدی | غذاهای خنثی | غذاهای قلیایی |
|---|---|---|
| تخم مرغ | نشاسته | خرما |
| ماست | قندها | چغندر |
| مخمر | کره | پیاز / سیر |
| آرد (سفید) | خامه | کلم |
| کاکائو | شیر | کلم پیچ |
| شکر قهوه‌ای | چربی‌های طبیعی مانند روغن زیتون | کلم بروکلی |
| بستنی | کرفس | |
| مربا / ژله | کاهو | |
| آب میوه با شکر | خیار | |
| ذرت / جو | آووکادو | |
| غلات | فلفل دلمه‌ای | |
| آبجو و مشروبات الکلی | لوبیا سبز | |
| شیر (خیلی کم اسیدی است، برخی آن را خنثی می‌دانند) | لوبیا سفید | |
| سماق | تمام لوبیاهای جوانه زده | |
| زرشک | سبزیجات دریایی | |
| نعنا | جعفری | |
| سرکه | اسفناج | |
| پاستا | سبزی خردل | |
| نان سفید | بامیه | |
| غذاهای گندم کامل | چیا | |
| نبات | کشمش | |
| زیتون شور | مویز سیاه | |
| سمنو | آب معدنی | |
| عسل | زنجبیل | |
| ترشی‌ها | فلفل سیاه | |
| آلو و هلو | قارچ | |
| لیمو ترش | آب‌میوه‌های طبیعی(بدون شکر) | |
| انگور | بادمجان | |
| پرتقال و گریپ فروت | سفیده تخم‌مرغ | |
| بلوبری | خرمالو | |
| انار و آب انار | آجیل | |
| آب نارنج | دوغ | |
| نوشیدنی‌های حاوی کافئین | رب انار | |
| نوشیدنی‌های گازدار | جوش شیرین | |
| شیرین کننده‌های مصنوعی (قند) | سیب زمینی | |
| برخی از غذاهای نشاسته‌ای مانند برنج قهوه‌ای، تکه‌های جو دوسر یا گرانولا | ||
| غذاهای پر پروتئین و مکمل‌های حاوی پروتئین حیوانی | ||
| گوشت تازه و گوشت‌های فرآوری شده، مانند گوشت گاو و بوقلمون و قرقاول | ||
| مرغ و تمام گوشت طیور | ||
| ماهی / خرچنگ و غذاهای دریایی | ||
| مغز گردو و بادام بادام زمینی و فندق | ||
| غذاهای سرخ شده و چرب | ||
| غذاهای فرآوری شده با سدیم بالا | ||
| انواع سس تند مثل سس فلفل و سس‌هایی با سدیم بالا | ||
| گوجه و محصولاتش (رب گوجه و…) | ||
| انواع پنیر (به ویژه پنیر پارمسان، پنیر چدار و پنیر کاتج) |
آزمایش اسیدی یا قلیایی بودن بدن | چگونه می توانیم بفهمیم که بدن ما قلیایی است یا اسیدی؟
پیشنهاد می‌کنیم خودتان سطح pH بدن‌تان را اندازه بگیرید تا اگر مشکلی وجود داشت، تغییراتی در برنامه زندگی خود بدهید و میزان غذاهای قلیایی‌تان را افزایش دهید. در ادامه دو آزمایش راحت و ساده را به شما معرفی می کنیم که از طریق آن‌ها می‌توانید به میزان اسیدی یا قلیایی بودن بدن تان پی ببرید.
حتی در منزل هم می‌توانید از آن استفاده کنید؛ بهترین زمان برای انجام این آزمایش، یک ساعت قبل از غذا یا دو ساعت بعد از صرف غذا است.
آزمایش pH بزاق دهان
اولین راه این است که از نوارهای تست pH (کاغذ لیتموس) استفاده کنید؛ این نوارها به‌سرعت میزان pH را مشخص می‌کند. برای انجام این آزمایش کافی است کاغذ لیتموس را با بزاق دهان‌تان مرطوب کنید.
البته بزاق دهان‌تان نسبت به خون، کمی اسیدی‌تر است؛ اما نشان‌دهنده‌ی اسیدی یا قلیایی بودنِ خون شما خواهد بود. pH مناسب برای بزاق دهان باید بین ۶.۴ تا ۶.۸ باشد؛ اما بعد از اینکه غذا میل کنید، pH بزاق دهان‌تان به ۷.۵ یا بیشتر، تغییر پیدا خواهد کرد.
برای اینکه مطمئن شوید pH بدن‌تان در وضعیت مناسبی است و بدن سالمی دارید، pH بزاق دهان‌تان باید در تمام طول روز (قبل از غذا خوردن یا بعد از غذا خوردن) میزانی بین ۶.۵ تا ۷.۵ باشد.
اگر pH بزاق دهان دارای سطح کمی باشد، باید رژیم غذایی‌تان را تغییر دهید و مصرف میوه‌ها و سبزیجات و آب معدنی را به رژیم غذایی خود اضافه کنید؛ اگر می‌خواهید بدن‌تان به حالت تعادل برسد، حتما مصرف نوشابه، غلات و گوشت قرمز را کاهش دهید.
آزمایش pH اوره
اوره میزان قلیایی و اسیدی بودنِ بدن را نشان خواهد داد؛ همچنین pH اوره نشان‌دهنده وضعیت عملکرد کلیه، شش‌ها و غدد جنسی برای منظم‌سازیِ میزان pH بدن است؛ pH اوره باید میزانی بین ۶ تا ۷ را نشان دهد تا متوجه سلامتی بدن‌تان شوید.
به این‌صورت که اگر سر صبح که از خواب بیدار می‌شوید، pH اوره را اندازه بگیرید در حالت عادی باید میزانی بین ۶.۵ بوده و اگر عصر اندازه بگیرید نشان‌دهنده عدد ۷ خواهد بود.
اگر سطح pH خون تنظیم نباشد چه بیماری‌هایی به سراغمان می آید؟
در ادامه موضوع غذاهای قلیایی باید بگوییم که پژوهش‌ها نشان می‌دهد که اگرچه سطح pH بدن نسبتاً قلیایی است، اما بازهم بدن نمی‌تواند خود را درمان کند. بنابراین تا زمانی‌که سطح pH بدن‌تان متعادل نشده است؛ مثلاً اگر pH بدن در حالت تعادل قرار نداشته باشد، بدن‌تان نمی‌تواند به‌خوبی ویتامین‌های خوراکی، مواد معدنی و مکمل‌ها را جذب کند؛ پس فراموش نکنید که pH بر روی همه چیز اثرگذار است.
اسیدی بودنِ بدن، قابلیت جذب مواد معدنی و دیگر مواد غذایی را نسبت به گذشته کمتر می‌کند؛ علاوه‌بر اینکه تولید انرژی در سلول‌ها کم می‌شود، توانایی بازسازی سلول‌های آسیب‌دیده و سم‌زدایی فلزات سنگین نیز در بدن در حالت اسیدی، کاهش چشم‌گیری خواهد داشت.
در صورتی بدن شما اسیدی می‌شود که در رژیم غذایی‌تان مواد اسیدی غالب باشد یا اینکه همیشه استرس کنترل‌نشده داشته باشید؛ البته بدن شما بیکار نمی‌نشیند و همیشه سعی می‌کند تا با این اسیدی بودن pH مقابله کند.
برای این کار بدن‌تان از مواد معدنی قلیایی موجود در خود استفاده خواهد کرد؛ اگر رژیم‌تان، غذاهای قلیایی کافی را برای متعادل‌سازی نداشته باشد، سلول‌های‌تان اسیدی خواهد شد. اسیدی بودن بدن نیز تأثیرات زیر را به همراه خواهد داشت.
راهکارهایی برای کاهش و کنترل ph خون
کار چندان دشواری نیست که بخواهید غذاهای قلیایی بیشتری مصرف کنید؛ میوه تازه و سبزیجات انتخاب‌های بسیار مناسبی هستند و گوشت قرمز انتخاب درستی نیست. به مثال‌های زیر توجه کنید و سعی کنید آن‌ها را در رژیم‌تان به کار ببندید:
- محصولات پروتئینی مثل سویا، لوبیا، حبوبات و خشکبار مانند بادام را جایگزین گوشت قرمز کنید؛
- باید همه چربی‌های مضر را از برنامه غذایی‌تان حذف کنید. از روغن‌های مفیدی مثل زیتون، کانولا و دانه‌های روغنی استفاده کنید؛
- شیر سویا یا شیر بز را جایگزین محصولات لبنی با چربی زیاد قرار دهید؛
- از مصرف قهوه دوری و نوشابه را نیز کلاً از رژیم غذایی خود حذف کنید و دمنوش‌ها و چای سبز را جایگزین آن نمایید؛
- اگر پاستا خور هستید، به جای پاستا نیز از برنج استفاده کنید.
بهترین روش برای تضمین سلامتی بدن در کنار تناسب اندام و داشتنِ بدن عالی، استفاده از برنامه غذایی اصولی همراه با تمرین و فعالیت است. پس حتما با کارشناسان باتجربه مشورت کنید.
رژیم قلیایی یا الکالاین چیست؟
مصرف بیشتر غذاهای قلیایی یکی از گزینه‌های مناسب و دردسترس برای داشتن بدنی سالم است؛ اما بسیاری از مردم با چگونگی و نحوه عملکرد این رژیم آشنایی کامل ندارند؛ این رژیم غذایی فقط برای ایجاد تعادل در بدن‌تان تلاش می‌کند.
یعنی به جای مصرف مواد حاوی شکر بالا، کربوهیدرات‌های ساده (مثل چیپس و نان سفید) و گوشت‌ها و لبنیات، در این رژیم باید بیشتر (غذاهای قلیایی) میوه و سبزیجات، غلات و پروتئین‌های گیاهی و غیره مصرف کنید. در این خصوص می‌توانید با مربیان فیتامین مشورت کنید و یک برنامه غذایی ورزشی مناسب دریافت نمایید.
سخن پایانی
انواع غذاهای قلیایی و اسیدی را در این مطلب به طور کامل توضیح دادیم. همواره باید حواس‌تان به سطح و میزان اسیدی و قلیایی بودنِ بدن‌تان باشد و براساس آن غذاهای‌تان را انتخاب کنید. همچنین درباره نحوه‌ی تشخیص اسیدی و قلیایی بدن گفتیم و عوارض اسیدی شدن بدن را ذکر کردیم.
منبع : everydayhealth
خیلی مفید بود مطالب
ممنونیم از همراهیتون دوست عزیز ?
عالی بود
سلام نازی عزیز. ممنون از همراهیتون
سلام مطالب بسیارمفید وقابل توجه هست خیلی برام جالب بودسپاسگزارم
سلام دوست عزیز. ممنون از همراهیتون?
سلام ممنون از اطلاعات خوبتون
برای یک کار پژوهشی باید تفاوت عملکرد یک فرد در حالتی ک بدنش اسیدی و بازی هست رو مقایسه کنم.
با مصرف چه موادی به سرعت میشه بدن رو اسیدی و بازی کرد و بطور کلی چقدر طول میکشه
با پاسختون لطف بزرگی میکنید ممنون
سلام دوست عزیز. اسیدی شدن بدن در حالتی که ورزش میکنین یا غذا میخورین به اوج خودش میرسه و صدالبته باعث کاهش عملکرد میشه با نوشیدنی ورزشی یا دتاکس واتر ها میشه بدن رو از حالت اسیدی خارج کرد و اینکه تعیین مدت زمان کار دقیقی نیست?
سلام و عرض ادب
مطالب ذکر شده عالی بود ممنون بابت اطلاع رسانیتون ، موفق باشید .
سلام دوست عزیز. ممنون از همراهی شما?