آسیبدیدگی و پارگی تاندون آشیل ممکن است برای هر کسی (ورزشکار و غیر ورزشکار) اتفاق بیفتد. مهم این است که شما به خوبی علایم آن را بشناسید و برای درمانش اقدام کنید. آسیب تاندون آشیل میتواند خفیف یا شدید باشد؛ اما در هرصورت باید آن را جدی گرفت تا آسیب، شدت نگیرد.
با ما تا انتهای مطلب همراه باشید؛ چون قرار است همه چیز را درباره پارگی تاندون آشیل یا به عبارتی پاشنه آشیل شما بگوییم.
تاندون آشیل چیست و چه میکند؟
تاندون آشیل بزرگترین تاندون بدن شماست. تاندون مثل یک طناب ضخیم و بلند است که ماهیچه را به استخوان متصل میکند و تاندون آشیل، طنابی است که از استخوانهای پاشنه پا تا عضلات ساق پا کشیده میشود.
شما با لمس کردن، میتوانید آن را احساس کنید. یک بافت نواری ضخیم در پشت مچ پا و بالای پاشنه پا وجود دارد که همان تاندون آشیل است.
تاندون آشیل به شما این امکان را میدهد که انگشتان پایتان را به سمت زمین بگیرید و یا روی نوک انگشتان خود بالا بیاورید.
انواع آسیب دیدگی تاندون آشیل
آسیب دیدگی تاندون آشیل میتواند خفیف یا متوسط باشد و شما درد، سوزش یا سفتی در آن قسمت از پایتان احساس کنید. اگر درد شدید باشد، تاندون آشیل ممکن است تا حدی یا به طور کامل پاره شده باشد.
تاندونیت آشیل نوع دیگری از آسیب است که در آن بخشی از تاندون ملتهب میشود.
به طور کلی دو نوع آسیب شایع تاندون آشیل عبارتند از:
۱. پارگی حاد
پارگی کامل یا جزئی، زمانی رخ میدهد که تاندون بیش از حد و بیشتر از ظرفیت خود کشیده شود.
۲. تاندینوپاتی آشیل
یک بیماری مزمن (طولانی مدت) که باعث ضعف و تحلیل رفتن آشیل به دلیل یک سری پارگیهای بسیار کوچک (تاندینوز) میشود.
علائم پارگی تاندون آشیل
واضحترین علامت آسیبِ تاندون، درد بالای پاشنه پا است، به خصوص زمانی که مچ پا را میکشید یا روی انگشتان پا میایستید. درد ممکن است خفیف باشد و با گذشت زمان بهتر یا بدتر شود. اگر تاندون پاره شده باشد، درد آنی و شدید است و علایم زیر را ممکن است داشته باشید:
- حساس، متورم و سفت شدن این ناحیه
- شنیدن صدای کوبیدن یا ترکیدن آن
- کبودی و تورم
- مشکل داشتن در حرکت و فشار انگشتان پا هنگام قدم برداشتن
- ضعف یا سفتی در پشت پاشنه پا (سفتی ممکن است در صبح بیشتر محسوس باشد و با گرم شدن تاندون در اثر استفادهی آن بهتر شود)
چه عواملی باعث پارگی تاندون آشیل میشود؟
معمولا هنگامیکه فرد حرکتهای خیلی سریع یا چرخشهای ناگهانی دارد، این اتفاق میفتد. در ورزشهای زیر احتمال آسیب به تاندول آشیل، بیشتر است:
- دویدن
- ژیمناستیک
- رقص
- فوتبال
- بیسبال
- بسکتبال
- تنیس
- والیبال
این آسیبها زمانی اتفاق میفتند که در حین حرکت بهجای اینکه متوقف شوید، بهطور ناگهانی شروع به حرکت میکنید و پای خود را بالا میبرید. به عنوان مثال، یک دونده سرعت ممکن است که در شروع یک مسابقه در حالی که از روی خط آغاز مسابقه بلند میشود تا به سرعت بدود، دچار پارگی تاندون آشیل شود.
غیر از ورزش چه عواملی باعث پارگی تاندون آشیل میشوند؟
بهطور کلی حرکت ناگهانی میتواند برای تاندون بسیار آسیبزا باشد. همچنین در صورت فشار مکرر به تاندون آشیل با فعالیتهای شدید، ممکن است به تاندون آشیل خود آسیب بزنید. این آسیبها به عنوان آسیبهای فشار مکرر شناخته میشوند. لازم نیست ورزشکار باشید تا به این نوع آسیب برسید. اگر وارد چالهای شوید یا از یک مکان بلند بیفتید، شاید دچار پارگی تاندون آشیل شوید.
عوامل مهمی که بر پارگی تاندون آشیل موثر هستند، عبارت است:
- سن و جنسیت: احتمال پارگی تاندون آشیل در مردان تا ۵ برابر بیشتر از زنان است و اکثر کسانی که دچار این آسیب دیدگی میشوند سنی بین ۳۰ تا ۴۰ سال دارند.
- تزریق استروئید: پزشکان گاهی اوقات برای کاهش درد و التهاب، استروئیدها را به مفصل مچ پا تزریق میکنند. اما این دارو میتواند تاندونهای مجاور را ضعیف کند و منجر به پارگی تاندون آشیل شود.
- برخی از آنتی بیوتیکها: آنتی بیوتیکهای فلوروکینولون، مانند سیپروفلوکساسین (سیپرو) یا لووفلوکساسین (لواکین)، خطر پارگی تاندون آشیل را افزایش میدهند.
- چاقی: اضافه وزن به تاندون فشار بیشتری وارد میکند.
فاکتورهای موثر بر آسیب دیدگی آشیل
این موارد ممکن است شما را بیشتر در معرض آسیب تاندون آشیل قرار دهد:
- پوشیدن کفشهای پاشنه بلند
- کف پای صاف (در این صورت وقتی قدمی بر میدارید، ضربهای به پا وارد میشود که باعث کشیدهشدن عضلات و تاندونها میشود.)
- سفتبودن ماهیچهها یا تاندونهای پا
- داشتن خار پاشنه
- فعالیت ورزشی خیلی شدید و پرشدت و انجام تمرینات غیر استاندارد
- شروع یک ورزش جدید و وارد کردن فشار زیاد به خود برای انجام همه حرکات
- پوشیدن کفشهای نامناسب یا کفش غیر مرتبط با فعالیت ورزشی
- ورزش روی سطوح ناهموار
- مصرف داروهایی به نام گلوکوکورتیکوئیدها یا آنتی بیوتیکهایی به نام فلوروکینولون
- بیماریهای مزمن مانند آرتریت روماتوئید، لوپوس، نقرس یا دیابت.
چگونه آسیب و پارگی تاندون آشیل را تشخیص دهیم؟
پزشکان گاهی اوقات آسیب تاندون آشیل را با پیچ خوردگی مچ پا اشتباه میگیرند. برای تشخیص درست، پزشک شما باید علاوه بر معاینه فیزیکی، راه رفتن یا دویدن شما را ببیند تا بتواند مشکل را پیدا کند. گاهی پزشکان برای تشخیص پارگی از روشهای زیر استفاده میکنند.
۱. تست فشار
تست فشار به این صورت است که شما روی صندلی یا نیمکت زانو میزنید یا روی شکم دراز میکشید. پزشک به آرامی ماهیچه ساق پای سالم شما را فشار میدهد. این کار تاندون را میکشد و پای شما را حرکت میدهد. سپس، او همین کار را روی پای آسیبدیده انجام میدهد. اگر تاندون آشیل شما پاره شده باشد، پای شما حرکت نمیکند؛ زیرا ماهیچه ساق پا به استخوان مچ وصل نیست.
۲. آزمایش دامنه حرکت
پزشک شما ممکن است دامنه حرکتی شما را آزمایش کند تا ببیند آیا میتوانید مچ پای خود را همانطور که باید حرکت دهید یا خیر.
۳. تصویربرداری از پا
علاوه بر معاینات بالینی بالا، پزشک ممکن است که آزمایشهای تصویربرداری مانند اشعه ایکس یا MRI را انجام دهد. این آزمایشها میتوانند نشان دهند که چه نوع آسیبی دارید و به پزشک کمک میکند بهترین درمان را برای شما انتخاب کند.
درمان آسیب دیدگی تاندون آشیل
آسیبهای جزئی تا متوسط تاندون آشیل معمولا خود به خود بهبود مییابند. اما گاهی آسیب بسیار شدید و گسترده است و نیاز به مداخله پزشکی خاص دارد.
درمان با روشهای محافظه کارانه
اگر آسیب دیدگی تاندون آشیل شما جزئی است، خوشبختانه بدون جراحی ترمیم میشود. در این صورت برای سرعت بخشیدن به فرآیند بهبود، باید اقدامات زیر را انجام دهید.
- به پای خود استراحت دهید. تا جایی که می توانید از فشار وارد کردن به آن خودداری کنید. ممکن است به عصا نیاز داشته باشید.
- در صورت نیاز هر ۲۰ دقیقه یکبار روی محل آسیب یخ بگذارید (پس از رخ دادن آسیبدیدگی)
- پای خود را ببندید. از یک بانداژ مناسب در اطراف ساق پا و مچ پا استفاده کنید تا ورم کاهش یابد.
- پای خود را بلند کنید (بالا بیاورید). هنگامی که نشستهاید یا دراز کشیدهاید، آن را روی بالش قرار دهید.
- مسکنهای ضد التهابی مصرف کنید. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن میتوانند به کاهش درد و تورم کمک کنند.
اگر آلرژی و مشکلات پزشکی دارید یا هر داروی دیگری مصرف میکنید، ابتدا با پزشک خود مشورت کنید. مسکن را سرخود برای بالاتر از ۷ روز مصرف نکنید. - به توصیه پزشک از کفش طبی استفاده کنید.
- تمرینات کششی و تقویتی را طبق توصیه پزشک یا فیزیوتراپ انجام دهید.
درمان پارگی تاندون آشیل با جراحی
اگر تاندول آشیل شما کامل پاره شده باشد، پزشک احتمالا جراحی را توصیه میکند. هر چه جوانتر و فعالتر باشید، جراحی برایتان گزینه بهتری است. شما باید ظرف ۴ هفته پس از آسیب، جراحی را انجام دهید. جراح شما یک برش کوچک در پشت مچ پا ایجاد میکند و آشیل را دوباره به هم میدوزد. بین ۸۰ تا ۹۰ درصد از این جراحیها موفقیت آمیز است.
اگر شما مسن و کم تحرک هستید، یا اگر فقط پارگی جزئی دارید، احتمالا پزشک تصمیم میگیرد که جراحی انجام نشود.
درمان با فیزیوتراپی و تمرینات توانبخشی
غیر از جراحی، فیزیوتراپی زیاد و انجام حرکات کششی و تمرینات توانبخشی به بهبود و درمان پارگی تاندون آشیل کمک خواهد کرد. همچنین ممکن است به شوک درمانی نیاز داشته باشید. شاید مجبور باشید برای برداشتن فشار از روی تاندون و جلوگیری از حرکت آن، پا را گچ بگیرید یا کفش های مخصوص بپوشید.
پیشگیری از آسیب دیدگی تاندون آشیل
اگر پای شما آسیب ببیند، مسیر بهبود و درمان آن، زمانبر است و در این راه احتمالا شما اذیت خواهید شد. بهترین کار این است که مراقب باشید و از ایجاد آسیب و پارگی در این ناحیه با روشهای زیر پیشگیری کنید.
- عضله ساق خود را تقویت کنید.
- سعی کنید کمتر در سربالاییها بدوید.
- کفشهای مناسب و استاندارد بپوشید.
- در صورت احساس درد یا سفتی در پشت ساق پا یا پاشنه خود، ورزش را متوقف کنید.
سخن پایانی
آسیب و پارگی تاندون آشیل یک اتفاق پر تکرار در ورزش یا حتی فعالیتهای پرتحرکِ دیگر است. در مرحله اول باید پزشک یا متخصص، نوع پارگی را تشخیص دهد. سپس میتوان متناسب با نوع پارگی، برای درمان اقدام کرد.
ما در این مطلب بهطور کامل درباره علایم، راههای تشخیص و روشهای درمان پارگی تاندون آشیل گفتهایم. اگر احساس درد و ناراحتی در این ناحیه میکنید، مطلب بالا را با دقت بخوانید.
منبع : webmd
سلام من داشتم والیبال بازی میکردم صدایی در پشت پام شنیدم که اولش احساس کردم ساق پام شکست در ضمن رنگم هم مثل گچ شد . رفتم دکتر معاینه کرد گفت آشیل پام از پشت ساق بریده است بعد از ام آر ای گرفتن گفتن عمل کنم ولی دکتر قلب مانع عمل شد نتیجه ترجمه ام آر ای رو مینویسم راهنمایی کنید خواهشا الان پام تو گچ هستش ایا خوب میشه یا باید عمل کنم ممنونم . نتیجه ام آر ای : پارگی جزئی درجه بالا در قسمت پروگزیمال تاندون آشیل در حدود ۲۵ میلیمتر از محل اتصال میوتندینوز مشاهده میشود. ممنونم آقای دکتر منتظر پاسخ شما هستم .
سلام دوست عزیز براتون آرزوی سلامتی می کنیم در این خصوص باید متخصص مربوطه تصمیم بگیره.
سلام دوست عزیز
باید معاینه و بررسی بشه.
سلام ببخشید من اشیل پای چپم وقتی که دست میزنم بالای نقطه اتصال پاشته به سمت بیرون درد شدید داره و بطوری که میترسم دست برنم بهش ولی حالت عادی دردی نداره چون پای راستم سابقه پارگی شدید داشته و جراحی کردم ترس وحشتناکی دارم امکان داره پای چپم هم پارگی داشته باشه ؟
سام دوست عزیز اگه احساس درد شدید دارید، توصیه میکنم با پزشک صحبت کنید.
سلام آقای دکتر من ۱ماه است که به دلیل پارگی عمل کردم و پام تو گچ هستش و ۱۳ شهریور باید برم باز کنم به نظرتون چند جلسه باید فیزیوتراپی برم تقریبا؟
سلام دکترعزیز
من عمل جراحی آشیل پا راست داشتم و دارم میرم فیزیوتراپی ولی پشت پام همان رباط آشیل خشک هست وورزش هم میدم آیا زمان بر هست که من بتونم راحت راه برم یا نه
سلام دوست عزیز بستگی به وضعیت آسیب دیدگی و شرایط بدنی تون داره. نگران نباشید و روند درمان رو طی کنید تا زودتر به نتیجه برسید.