اصطلاح پوست مرغی (کراتوز پیلاریس) برای شما هم آشناست؟ شما هم پوستتان دون دون شده و دنبال راه حلی برای درمان آن هستید؟ ما، در این مطلب سراغ بررسی پوست مرغی می‌رویم و می‌خواهیم ببینیم که این عارضه دقیقا چیست و اصلاً چرا پوست‌مان دچار این حالت میشود؟ در پایان هم راه‌ِحل‌هایی برای برطرف‌کردنِ این مشکل معرفی خواهیم کرد.
پوست مرغی چیست؟
کراتوزیس پیلاریس (Keratosis Pilaris) یک مشکل پوستی بی‌ضرر است که خود را با دانه‌های قرمز کوچک نشان می‌دهد. این مشکل در چشم به‌هم‌زدنی پوستِ نرم شما را تبدیل به کاغذ سنباده میکند.
دون دون شدن پوست، معمولاً روی دست‌ها، ران‌ها، گونه‌ها و باسن ظاهر شده و تا برطرف‌شدنِ آن، شخص هیچ خارش و سوزشی حس نمی‌کند. معمولاً هم بعد از چند ساعتی از بین می‌رود. خیلی از افراد مبتلا هم بعد از ۳۰ سالگی دیگر هیچ‌گاه دچار این عارضه نخواهند شد.
علائم پوست مرغی (نشانه‌های کراتوزیس پیلاریس)
کراتوزیس پیلاریس میتواند در هر سنی اتفاق بیفتد. ولی بیشتر در نوجوانان و جوانان شایع است. این مشکل پوستی، خود را با علائم زیر نشان می‌دهد:
- خشک و سخت‌شدنِ پوستِ ناحیه پس از ظاهر شدنِ دانه‌ها؛
- در فصول خشکِ سال، این مشکل پوستی شدت خواهد گرفت؛
- دانه‌های کوچک بدون درد، روی دست‌ها، گونه‌ها، ران‌ها و باسن؛
- پوست، شبیه وقتی است که موهای بدن سیخ‌شده و دانه‌ها در سرتاسر بدن ظاهر می‌شوند. با این تفاوت که این‌بار دانه‌ها کمی قرمز رنگ هستند.
علت پوست مرغی شدن چیست؟
علت این عارضه، ترشح یک‌باره کراتین (پروتئین حفاظت‌کننده از پوست در برابر عفونت) است که باعث مسدود کردنِ فولیکول مو میشود. حالا تصور کنید که میلیون‌ها مسیر مسدود شده فولیکول توسط کراتین باعث به‌وجود آمدنِ دانه‌های روی پوست خواهد شد.
هنوز هیچ پزشک یا متخصص پوستی نمی‌داند که چرا باید در آن لحظه کراتین در بدن ترشح شود. اما بسیاری از متخصصان این موضوع را به بیماری‌های ژنتیکی و مشکلات پوستی نسبت می‌دهند.
بدون‌شک پوستِ خشک، باعث بدترشدنِ اوضاع خواهد شد. البته تغییرات هورمونی در دوران بارداری و دوران بلوغ میتواند باعث بروز زودرس این عارضه شود.
| محل بروز عارضه پوست مرغی | علت بروز |
|---|---|
| زیر چشم | استفاده از محصولات پوستی نامناسب، آسیب پوست |
| پوست صورت | خشکی پوست، آفتاب، دود سیگار و آلودگی هوا |
| باسن | چاقی، کاهش انعطاف‌پذیری پوست، تغییرات هورمونی |
اگر مدام دچار میلیای زیر چشم می‌شوید و در طی زمان این حالت، بیشتر و بیشتر میشود؛ برای تشخیص و درمان آن، به پزشک متخصص مراجعه کنید.
روش های درمان پوست مرغی
متأسفانه هیچ درمان کامل و یک شبه‌ای برای این مشکل پوستی وجود ندارد. اما میتوانید این عارضه را کاهش دهید یا از بروز آن جلوگیری کنید. در ادامه راهکارهای مختلفی برای مبارزه با این مشکل را معرفی می‌کنیم.
۱- درمان پوست مرغی شدن صورت
از آنجاکه کمبود رطوبت پوست (خشکی) باعث بدتر شدن کراتوز پیلاریس میشود، در زمستان پوست مرغی صورت شما بدتر خواهد شد؛ پس حتما پوست صورت خود را با محصولات درجه یک مرطوب نگه دارید. غیر از خشکی پوست، عوامل محیطی هم در این موضوع اثرگذار هستند؛ از جمله پیری پوست، آفتاب و دود سیگار و آلودگی این وضعیت را بدتر خواهد کرد. بنابراین لازم است به این موارد هم توجه کنید.
۲- درمان پوست مرغی شدن زیرچشم
تجمع دانه‌های ریز سفید یا همان کیست‌های ریز، اطراف یا زیر چشم شما را آزار می‌دهد؟ این دانه‌های ریز اسمش میلیاست. اگر محصول پوستی جدیدی امتحان کرده‌اید و دچار میلیا شده‌اید، مصرف آن را قطع کنید. پوست زیرچشم بسیار حساس و نازک است و باید مراقبش باشید. همیشه ضدآفتاب مخصوص زیرچشم بزنید و با حوله نرم پوستتان را خشک کنید.
۳- درمان پوست مرغی شدن باسن
پوست مرغی شدن پوست باسن یک مشکل بی‌خطر اما ناخوشایند است که بسیاری از افراد با آن مواجه هستند. اگر اضافه وزن دارید حتما باید کاهش وزن داشته باشید چراکه چربی‌های اضافی که در مناطق مختلف بدن تجمع می‌یابند، می‌توانند بر روی پوست باسن ظاهر شوند و آن را غیرمنظم کنند.
همچنین باید انعطاف‌پذیری پوست خود را با مصرف مکمل کلاژن افزایش دهید. نکته آخر این‌که به عوامل هورمونی هم توجه کنید چراکه در پوست مرغی شدن پوست باسن اثر دارند.
۴- درمان پوست مرغی با کرم‌ها و داروهای موضعی
- استفاده از لوسیون و مرطوب‌کننده‌های مخصوص هنگام حمام‌کردن میتواند مفید و موثر باشد؛ اما اگر مشکل‌تان با نرم‌کننده‌های موجود در بازار حل نشد، بهتر است از نرم‌کننده‌های قوی‌تری استفاده کنید.
- استفاده از لایه‌بردارها یا اسکراب؛ با این کار، لایه مرده روی پوست از بین رفته و احتمالِ گیر افتادنِ کراتین در زیر پوست، به حداقل خواهد رسید. البته استفاده از لایه‌بردار و اسکراب برای کودکان و نوجوانانی که پوست حساسی دارند، توصیه نمی‌شود؛ چون احتمال قرمزی و آسیب‌دیدگیِ پوستتان بیشتر میشود.
- استفاده از رتینوئید موضعی (از خانواده ویتامین A)؛ که مانع از بسته‌شدنِ منافذ فولیکول مو میشود. (اگر باردار هستید، از مصرف این گزینه خودداری کنید.)
یادتان باشد که با یک‌بار استفاده از کرم‌ها و لوسیون‌ها، شاهد معجزه نخواهید بود، بلکه باید به صورت منظم یعنی چند هفته از این مرطوب‌کننده‌ها استفاده کنید تا بعد از مدتی شاهد بهبود پوستتان باشید.
۵- درمان پوست مرغی با لیزر
استفاده از لیزر؛ این کار تا به امروز بهترین راهکار شناخته شده و با انجام آن از قرمزی‌ها و التهاباتِ پوستی خلاص خواهید شد. البته بهتر است این گزینه گران‌قیمت را بعد از کرم و لوسیون امتحان کنید.
۶- تغذیه مناسب برای درمان پوست مرغی
آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد معدنی در کاهش و درمان عارضه‌های پوستی تأثیر فراوانی دارد. به همین دلیل چند توصیه برای شما داریم:
- از میوه و سبزیجات تازه به مقدار فراوان استفاده کنید؛
- مصرف لبنیات، سویا و گلوتن این مشکل را بیشتر میکند؛
- از غذاها و مواد غذایی حاوی اسیدهای چرب امگا۳ استفاده کنید؛
- انبه، کدو تنبل، گوجه‌فرنگی، و سبزیجات برگ سبز را در برنامه غذایی‌تان بگنجانید.
نکات مهم بعد از مبتلا شدن به پوست مرغی
یادتان باشد که به هیچ‌وجه نمی‌توانید جلوی بروز کراتوزیس پیلاریس را بگیرید. اما میتوانید با رطوبت‌رسانیِ بیشتر به پوست، اثرات آن را کاهش دهید. برای مراقبت از پوست خود از مطلب چطور پوست شفاف‌تری داشته باشیم؟ کمک بگیرید. همچنین به‌طور کلی بهتر است مراقبت‌های زیر را برای این مشکل پوستی انجام دهید:
- زمان دوش گرفتن‌تان را کمتر کنید؛
- از صابون‌ها و کرم‌های نرم‌کننده و رطوبت‌رسان استفاده کنید؛
- پوستتان را به هیچ‌وجه نخارانید، یا جسمی را روی دانه‌ها نکشید؛
- استفاده از دستگاه‌های بخور سرد و حفظ رطوبت محیط نیز به کاهش دانه‌های پوستی کمک میکند؛
- لباس تنگ و چسبان نپوشید، چون باعث سایش پوستی شده و علائم این عارضه را افزایش می‌دهد؛
- در حین حمام‌کردن و اصلاح پوستتان، از آب گرم یا ولرم استفاده کنید. آب داغ باعث خشکیِ بیشتر پوست میشود.
برای پیشگیری از پوست مرغی چه کنیم؟
پوست مرغی یا کراتوز پیلاریس اغلب زمینه ژنتیکی دارد و نمی‌توانید صد در صد از آن پیشگیری کنید؛ بااین‌حال نکاتی وجود دارد که اگر رعایت کنید میتوانید تا حدی از بروز یا تشدید این وضعیت پیشگیری کنید.
- اجازه ندهید پوستتان خشک شود؛ به‌صورت منظم از مرطوب‌کننده‌ها و لوسیون‌های آبرسان استفاده کنید
- با آب داغ دوش نگیرید، آب ملایم بهترین گزینه است
- از صابون و شوینده ملایم استفاده کنید که پوستتان را خشک نمی‌کند
- لباس‌های نخی و گشاد بپوشید که پوستتان دچار اصطکاک و تحریک نشود
- بدن خود را با حوله‌های زبر و خشن خشک نکنید
- از پوست در برابر نور خورشید محافظت کنید؛ ضدآفتاب بزنید و طولانی در معرض خورشید نمانید
- برای کمک به هیدراته ماندن پوست همیشه آب کافی بنوشید و میوه و سبزیجات مصرف کنید
- منابع غذایی حاوی امگا ۳ (مثل ماهی‌های چرب، گردو، دانه چیا و کتان) در رژیم غذایی خود بگنجانید
- از مصرف زیاد قندهای فرآوری‌شده، غذاهای پرچرب و فرآوری‌شده که می‌توانند باعث خشکی و التهاب پوست شوند، پرهیز کنید
آیا کراتوز پیلاریس به طور طبیعی از بین می‌رود؟
خیر، این وضعیت به طور طبیعی در کوتاه مدت از بین نمی‌رود. همچنین هیچ درمان شناخته شده‌ای برای کراتوز پیلاریس وجود ندارد. شما میتوانید برخی از درمان‌ها را برای کمتر شدن شکل ظاهری آن امتحان کنید، اما کراتوز پیلاریس معمولاً به درمان مقاوم است. ممکن است ماه ها طول بکشد تا درمان روی پوست مرغی جواب بدهد.
معمولاً هیچ‌کسی پس از اصلاحِ پوست و مشاهده عارضه پوست مرغی به پزشک مراجعه نمی‌کند، اما وجود همین دانه‌های قرمز بسیار کوچک، روی پوست کودک میتواند مادرانِ زیادی را نگران کند. اگر نمی‌دانید که این دانه‌ها چیست، بهتر است که به پزشک مراجعه کنید.
عارضه پوست مرغی شدن بدن در چه افرادی بیشتر شایع است؟
بیماری کراتوزیس پیلاریس در افراد زیر شایع است:
- زنان
- کودکان
- افراد چاق
- مبتلایان به اگزما
- افرادی که دارای پوست خشک و بور هستند
سخن پایانی
کراتوز پیلاریس که به پوست مرغی هم شناخته میشود؛ یک وضعیت شایع پوستی است و زمانی اتفاق میفتد که پروتئینی به نام کراتین فولیکولهای مو را مسدود میکند و باعث ایجاد برجستگیهای سفید یا قرمز روی پوست میشود. در این مطلب علایم و علت پوست مرغی را گفتیم و راهکارهایی برای مبارزه با آن معرفی کردیم.
سوالات متداول
آیا پوست مرغی درمان قطعی دارد؟
خیر، درمان قطعی ندارد ولی با مرطوب نگهداشتن پوست میتوانید آن را کمتر کنید.
علت ایجاد پوست مرغی چیست؟
تجمع کراتین در فولیکولهای پوست باعث ایجاد برجستگیهای ریز و زبر روی پوست میشود.
آیا فشار دادن یا کندن برجستگیها مشکلی ایجاد میکند؟
بله، فشار دادن یا کندن برجستگیها میتواند باعث تحریک، التهاب و حتی ایجاد جای زخم شود؛ باید از این کار پرهیز کنید.
منابع: healthline– kidshealth
