چقدر با رژیم ماکرو شماری آشنا هستید؟ آیا شما هم قصد دارید این رژیم را امتحان کنید؟ برای رفتن به سمت ماکرو شماری باید آن را به خوبی بشناسید و نکته‌های این رژیم را رعایت کنید.
اساس رژیم ماکرو بر شمارش درشت مغذی‌ها است و شما در طول روز باید به اندازه معینی درشت مغذی دریافت کنید. پیشنهاد می‌کنم برای شناخت زیر و بم این رژیم پرحرف و حدیث، با ما تا انتهای مطلب، همراه باشید.
ماکرو چیست؟
واژه Macronutrients (ماکرو) از کلمه یونانی “makros” به معنای بزرگ نشات می‌گیرد. ماکرو به عبارت ساده یعنی «درشت مغذی». درشت مغذی‌ها، موادی هستند که در مقادیر زیاد به آنها نیاز دارید؛ زیرا تمام انرژی روزانه شما را تامین می‌کنند. درشت مغذی‌ها اساساً به سه گروه اصلی تقسیم می شوند:
- کربوهیدرات
- پروتئین
- چربی
منابع غذایی ماکروها یا درشت مغذی‌ها
ماکروها انرژی بدن را تامین می‌کنند و شامل سه درشت مغذی (پروتئین، چربی و کربوهیدرات) می‌شوند. هر غذایی حاوی مقادیر متفاوتی از این درشت مغذی‌هاست. در رژیم ماکرو شماری باید منابع زیر را در برنامه غذایی خود بیاورید.
منابع پروتئین
بدن برای ساخت و ترمیم بافت‌ها، ارتباطات سلولی، واکنش‌های آنزیمی، عملکرد سیستم ایمنی و غیره به پروتئین نیاز دارد.
نمونه‌هایی از غذاهای غنی از پروتئین عبارتند از: گوشت قرمز، مرغ، ماهی، تخم مرغ، لوبیا، توفو و آجیل.
یک گرم پروتئین تقریباً چهار کالری دارد. توصیه می‌شود حدود ۳۰% از کالری روزانه شامل پروتئین باشد. با این حال، این مقدار می‌تواند برای افراد مختلف بسته به سن، هدف، توده عضلانی و غیره) متفاوت باشد.
منابع چربی
یک گرم چربی ۹ کالری دارد. بزرگسالان باید ۲۰ تا ۳۵٪ کالری روزانه خود را از چربی دریافت کنند. اگرچه صنعت رژیم غذایی در طول تاریخ چربی را بد نام کرده‌است، اما چربی برای یک بدن سالم، ضروری است و فواید زیر را دارد:
- محافظت از اعصاب
- تنظیم هورمون‌ها
- جذب مواد مغذی
- حفظ دمای بدن
- ذخیره انرژی
نمونه‌هایی از غذاهای پرچرب، عبارتند از: کره، روغن‌ها، آووکادو، آجیل، ماهی چرب و گوشت.
برخی از چربی‌ها انتخاب بهتری نسبت به سایرین هستند. چربی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود:
- چربی اشباع شده که در دمای اتاق جامد است؛ این نوع چربی سودمند نیست و باید در حد اعتدال مصرف‌شان کنید.
- چربی غیراشباع مانند چربی تک غیر اشباع و چند غیر اشباع که در دمای اتاق مایع است. آجیل، دانه‌ها، آووکادو و ماهی‌های چرب حاوی این چربی‌ها هستند. این‌ها چربی‌های سالم و سودمندی هستند.
منابع کربوهیدرات
کربوهیدرات‌ها از شکر، نشاسته و فیبر تشکیل شده‌اند. آنها منبع اصلی انرژی بدن شما هستند. کربوهیدرات‌ها سریع‌ترین و ساده‌ترین منبع سوخت بدن و منبع انرژی ترجیحی برای مغز شما هستند که باید در رژیم ماکرو شماری حضور داشته باشند. کربوها به ویژه برای تمرینات استقامتی بالا و قدرت انفجاری مهم و لازم هستند.
کربوهیدرات‌ها حاوی ۴ کالری در هر یک گرم هستند و توصیه می‌شود که بزرگسالان ۴۵ تا ۶۵ درصد کالری روزانه خود را از کربوهیدرات‌ها دریافت کنند. مردم گاهی کربوهیدرات‌ها را با مواد غذایی فرآوری شده و کم مغذی، مانند کلوچه‌ها و نان سفید مرتبط می‌دانند.
نمونه هایی از غذاهای غنی از کربوهیدرات عبارتند از: سیب زمینی، برنج، ماکارونی، نان، میوه، لوبیا و جو.
این غذاها سرشار از فیبر هستند و به سیر ماندن فرد برای مدت طولانی کمک می‌کنند.
مقدار کربوهیدرات مورد نیاز هرکس متفاوت است. برخی از افراد با رژیم‌های کم کربوهیدرات حال‌شان خوب است، در حالی‌که برخی دیگر نیاز به رژیم غذایی پر کربوهیدرات دارند.
اهمیت استفاده از ماکروها (درشت مغذی‌ها) در برنامه غذایی
هر درشت مغذی، مواد مغذی مهمی را برای بدن تامین می‌کند و همچنین نقش کلیدی در ترکیب بدنی شما دارند. شما برای انجام کارهای‌تان و بقای روزانه به ماکروها نیاز دارید. داشتن یک رژیم مناسب ماکرو شماری به شما در این موارد کمک خواهد کرد:
- تناسب اندام
- حفظ عضلات
- سوزاندن چربی
- سالم ماندن بدن
- کنترل بهتر انرژی
- بهبود خلق و خو و اشتها
رژیم ماکرو شماری چگونه است؟
این روزها رژیم ماکرو شماری بسیار پرطرفدار شده و خیلی‌ها آن را پیگیری می‌کنند. ماکروشماری به معنای وزن کردن و اندازه گیری غذا و سپس ثبت گرم هر درشت مغذی (پروتئین، کربوهیدرات و چربی) است. شما باید حساب این موارد را داشته باشید. اما آیا این کار خوبی است؟
شاید بله و شاید هم خیر؛ بستگی به عوامل مختلفی دارد و اگر می‌خواهید این رژیم را بگیرید، باید چند نکته را در نظر بگیرید.
رژیم ماکرو شماری یعنی شمارش ماکروها به جای شمارش کالری و چیزی در آن حذف یا اضافه نمی‌شود؛ فقط مقدار درشت مغذی‌ها شمرده می‌شود. هر کس به میزان خاصی درشت مغذی نیاز دارد دارد؛ بنابراین هیچ دو رژیم ماکرو شماری یکسان نیستند و نمی‌توان برای افراد متعدد، یک رژیم ماکرو شماری واحد پیشنهاد داد.
اگر می‌خواهید ماکرو شماری را امتحان کنید، پیشنهاد می‌کنیم که با یک متخصص تغذیه مشورت کنید و همزمان از یک برنامه ورزشی اصولی هم استفاده کنید. داشتن یک برنامه غذایی ورزشی اختصاصی که با توجه به نیازها و شرایط بدنی‌تان تنظیم شود، شما را به هدف‌تان خواهد رساند.
فواید ماکرو شماری
ماکرو شماری و داشتن حساب دقیق آنچه می‌خورید، قطعاً فوایدی دارد. ماکرو شماری باعث می‌شود شما به تغذیه خود توجه بیشتری کنید و انتخاب‌های بهتر و سالم‌تری برای وعده‌های خود داشته باشید. وقتی سراغ ماکرو شماری می‌روید، حتما فواید و معایب آن را در نظر بگیرید و ببینید آیا این رژیم می‌تواند برایتان مفید باشد یا خیر. در این قسمت به مهم‌ترین مزایای ماکرو شماری اشاره می‌کنیم.
۱. دریافت مواد مغذی کافی
ماکرو شماری باعث می‌شود شما به مقدار و نوع غذایی که می‌خورید، توجه بیشتری کنید. بسیاری از مردم اگر مراقب تغذیه خود نباشند، پرخوری می‌کنند. برخی هم، با اینکه عجیب است، به اندازه کافی غذا نمی‌خورند، مگر اینکه پای زور و اجبار، وسط باشد.
در این موارد، شمارش ماکروها می‌تواند گزینه خوبی باشد؛ زیرا شما با رعایت این رژیم، خیال‌تان راحت می‌شود که کالری مناسب را برای رسیدن به اهدافتان دریافت می‌کنید.
۲. توجه به نیازهای بدن
ماکروشماری می‌تواند به عنوان یک رژیم تکمیل کننده در کنار یک رژیم غذایی دیگر استفاده شود. در این صورت خیال‌تان راحت می‌شود که به اندازه کافی و مناسبی درشت‌مغذی و ریزمغذی و کالری مصرف می‌کنید. برای مثال، هر دو رژیم کتوژنیک و زون، بسیار دقیق هستند و از شما می‌خواهند که ماکروهای خود را اندازه‌گیری کنید تا درصدهای مناسب منابع غذایی از بین نرود.
با رژیم کتوژنیک، بدن شما از چربی به عنوان منبع اصلی انرژی خود استفاده می‌کند و مصرف بیش از حد کربوهیدرات یا پروتئین می‌تواند شما را از منطقه چربی سوز و تولید کننده کتون خارج کند، بنابراین مهم است که مقدار دقیق ماکروها شمرده شود.
۳. آگاهی نسبت به وضعیت غذایی خود
از کمبودها و نقص‌های برنامه غذایی فعلی‌تان آگاه می‌شوید. ما در فیتامین همیشه این جملات را می‌شنویم: “من خوب غذا می خورم!” یا “من یک رژیم متعادل و منطقی دارم.” مشکل این است که واقعاً این‌طور نیست و افراد «تصور می‌کنند» که مسیر درستی را می‌روند.
بسیاری از اوقات، هنگامی که شروع به ماکرو شماری می‌کنید، متوجه می‌شوید که چیزهایی هست که به آن توجه نداشتید و برخلاف آنچه فکر می‌کنید همه چیز خیلی هم روی حساب کتاب نیست. به عنوان مثال، خیلی از افراد فکر می‌کنند که پروتئین کافی می‌خورند، اما زمانی که شروع به آوردن مقدار پروتئین‌ها روی کاغذ می‌کنند، متوجه می‌شوند که این‌طور نیست.
فواید دیگر
همان طور که گفتیم ماکرو شماری می‌تواند فواید مختلفی برای شما داشته باشد. برخی از مزایای دیگر این رژیم، عبارت است از:
- کاهش وزن
- عضله سازی
- بهبود عملکرد ورزشی
- مدیریت سطح قند خون
معایب رژیم ماکرو شماری
اگر راستش را بخواهید، باید بگوییم که رژیم ماکرو شماری به برخی از افراد توصیه نمی‌شود؛ زیرا می‌تواند برخی از رفتارهای ناسالم و شرایط نامطلوب را در زندگی ما تشدید کند یا به ما احساس امنیت کاذب نسبت به تغذیه‌مان بدهد. قبل از شروع رژیم، باید حواس‌تان به این ویژگی‌های ماکرو شماری باشد.
1. زمان‌بر و پر زحمت
شمردن ماکروها کمی زمان و انرژی می‌گیرد. برای کسانی که زندگی پرمشغله‌ای دارند یا آشپزی و تهیه غذا برای‌شان سخت است، شمردن ماکروها یک مرحله اضافه و زمان‌گیر خواهد بود. علاوه بر وزن کردن و اندازه‌گیری کالری غذا، باید ماکروها را هم بشمارید و آن را یادداشت و ثبت کنید.
۲. ایجاد وسواس و اختلال غذایی
ماکروشماری می‌تواند باعث تشدید و یا ایجاد اختلال در غذا خوردن شود. توجه زیاد به وزن کردن، اندازه‌گیری و ثبت ماکروها، ممکن است که عادات وسواسی و ناسالم را در افرادی که سابقه اختلالات خوردن مانند بی‌اشتهایی، پرخوری عصبی و یا رژیم‌های افراطی دارند را تشدید کند.
۳. تنوع غذایی کم
رژیمی که بر پایه شمردن ماکروها باشد می‌تواند منجر به کمبود تنوع مواد مغذی شود. در این رژیم‌ها نادیده گرفتن ریز مغذی‌های ضروری می‌تواند پیش بیایید؛ زیرا این رژیم غذایی فقط بر پروتئین، کربوهیدرات‌ها و چربی تمرکز دارد.
فردی که از ماکروشماری پیروی می‌کند حواسش فقط به پروتئین، چربی و کربوهیدرات است و از مسائل دیگر غافل می‌شود. تنها هدف او این است که طبق برنامه درشت مغذی‌های کافی را دریافت کند. چنین هدفی منجر به انتخاب غذاهای تکراری و فقط درشت مغذی می‌شود. این کار هم خسته کننده است و هم برای سلامتی مشکل دارد.
۴. استرس و محدودیت در روابط
ماکروشماری می‌تواند منجر به استرس اجتماعی شود و افراد را از دوستان و خانواده دور کند. شمردن ماکروها ممکن است که برای برخی چیز مهمی نباشد، اما برای برخی دیگر، اذیت کننده باشد و باعث استرس آنها شود. برای مثال، ممکن است فردی کمتر با دوستانش به شام برود، زیرا در سفارش غذا وسواسی می‌شود یا باید ماکروهای غذا را بشمرد و این کارها برایش در جمع، دشوار و سخت است.
نحوه توزیع درشت مغذی‌ها در برنامه غذایی بر اساس هدف
در طول روز، بدن شما به سوخت کافی برای تامین انرژی ثابت نیاز دارد تا بهترین عملکرد را داشته باشد. تعیین مقدار ماکروهای موردنیاز با کمک یک متخصص تغذیه انجام می‌شود، اما چند مرحله وجود دارد که می‌توانید یاد بگیرید و خودتان بتوانید مقدار موردنیاز هر درشت مغذی را حساب کنید.
شما باید تعداد کل کالری مورد نیاز روزانه خود را بر اساس تایپ بدن، درصد چربی و عضله فعلی، سطح فعالیت و اهداف کلی خود تعیین کنید. پس از آن می‌توانید ماکروهای خود را بشمارید و درصدها را بر اساس آن تقسیم کنید.
- اگر فردی فعال هستید و می‌خواهید وزن فعلی را حفظ کنید: 10-۳۵٪ پروتئین، ۲۰-۳۰٪ چربی و ۴۵-۶۵٪ کربوهیدرات.
- اگر هدف شما کاهش وزن است و نسبتا فعال هستید: (یعنی پنج روز در هفته بیش از ۳۰ دقیقه در روز ورزش می‌کنید) ۳۰ درصد پروتئین، ۲۵ درصد چربی و ۴۵ درصد کربوهیدرات.
- اگر هدف شما کاهش وزن است و ورزشکار باسابقه هستید: (یعنی پنج روز در هفته بیش از یک ساعت در روز ورزش می‌کنید) لازم است با یک متخصص و کارشناس غذایی- ورزشی مشورت کنید.
لطفاً توجه داشته باشید: این نسبت‌ها فقط چند سرنخ هستند. مقدار درشت مغذی موردنیاز واقعی شما ممکن است بر اساس نوع بدن، اندازه بدن و سابقه پزشکی متفاوت باشد.
ماکروشماری بهتر است یا کالری شماری؟
شمارش ماکروها در بین افرادی که تمرینات مقاومتی (قدرتی) انجام می‌دهند، محبوبیت بیشتری دارد. چراکه دغدغه اصلی آنها مقدار پروتئین است. اما برای کسانی که صرفا می‌خواهند لاغر شوند، معمولا کالری مهم‌تر است.
اما اینکه کدام بهتر است؟ باید بدانید که کالری و درشت مغذی‌ها هر دو مهم هستند؛ و هر دو باهم می‌توانند به کمک اهداف مختلف شما بیایند. تقریبا تمام نکات منفی ماکروشماری و کالری شماری یکسان هستند؛ اما نکات مثبت ماکروشماری بیشتر است.
بنابراین اگر قرار باشد فقط یکی از آنها را انتخاب کنید، توصیه ما به شما ماکروشماری است. اما توصیه بهتر این است که به جای تمرکز صرف بر روی یکی از این دو روش، هردو را ترکیب کنید تا راحت‌تر و سلامت‌تر به هدف خود برسید.
سخن پایانی
ماکرو شماری، یک نوع رژیم شناخته شده‌است که بر اساس شمردن درشت مغذی‌ها (پروتئین-چربی-کربوهیدرات) شکل گرفته‌است. این رژیم فواید و معایبی دارد که در مطلب به آن پرداختیم. پیشنهاد می‌کنیم رژیم ماکرو را در کنار یک رژیم اصولی دیگر دنبال کنید.
منابع: medicalnewstoday – goodhousekeeping
دیدگاهتان را بنویسید