آیا ورزش برای واریس خوب است؟ آیا درمان واریس پا با ورزش ممکن است؟ اگر بله، کدام ورزش را می‌توانیم برای درمان واریس پا و دست انجام دهیم؟ واریس درواقع برجستگی و ورم در رگ‌های نزدیک به سطح پوست است و معمولا در رگ‌های پا به وجود می‌آید.
برای بسیاری از افراد، واریس فقط یک دغدغه‌ی زیبایی است؛ اما واریس می‌تواند باعث درد و ناراحتی شود و گاهی مشکلات جدی‌تری در سلامتی ما ایجاد کند. در این مطلب از فیتامین به موضوع واریس می‌پردازیم و چند ورزش برای واریس و بهبود آن معرفی می‌کنیم.
واریس چیست و انواع آن کدام است؟
واریس یعنی برجستگی و ورم رگ‌های زیر سطح پوست؛ هر رگی که نزدیک سطح پوست باشد ممکن است دچار واریس شود. این مشکل معمولاً در رگ‌های پا ایجاد میشود، زیرا ایستادن و راه رفتن فشار را در رگ‌های قسمت پایین بدن افزایش می‌دهد.
واریس به انواع مختلفی تقسیم میشود که بر اساس شدت، محل بروز و شکل ظاهری آن‌ها طبقه‌بندی می‌شوند؛ انواع واریس بر اساس شدت شامل خفیف، متوسط و شدید است. اما انواع واریس براساس محل بروز شامل موارد زیر است:
- واریس ورید صافن بزرگ: در سیاهرگ بزرگ ران و پا رخ می‌دهد.
- واریس ورید صافن کوچک: معمولاً در پشت زانو و مچ پا دیده میشود.
- واریس شاخه‌ای: رگ‌های منشعب شده از صافن که زیر زانو ظاهر می‌شوند.
- واریس عنکبوتی: مویرگ‌های کوچک قرمز یا آبی که بیشتر در سطح پوست پا دیده می‌شوند.
- واریس شبکه‌ای: عروق مشبک زیرپوستی با رنگ‌های قرمز، سبز یا بنفش.
علت واریس چیست؟
واریس زمانی ایجاد میشود که دیواره رگ‌ها ضعیف شده باشند. اگر دیواره رگ‌های خونی ضعیف باشند، هرچه فشارخون بیشتر شود، رگ‌ها هم گشادتر می‌شوند. با کشیده شدن رگ، دریچه‌هایی که وظیفه‌ی هدایت جریان خون در یک جهت را دارند، دیگر به درستی عمل نمی‌کنند. در نتیجه، جریان خون کند شده و در داخل رگ جمع میشود که این امر باعث تورم، برجستگی و پیچ‌خوردگی رگ‌ها میشود. این اتفاق به دلایل مختلفی ممکن است رخ دهد؛ از جمله:
- افزایش سن
- ایستادن‌های طولانی مدت
- تأثیرات هورمونی
- اضافه‌وزن
علائم واریس
واضح‌ترین علامت و نشانه واریس، رگ‌های پیچ‌خورده و برجسته‌ای است که به رنگ آبی یا بنفش درست زیر سطح پوست دیده می‌شوند. علائم واریس شامل موارد زیر است:
- رگ‌های برجسته
- احساس سنگینی در پاها
- خارش
- درد
- تورم مچ پا، پاها و کف پا
- تغییر رنگ پوست و زخم‌های پوستی
واریس چگونه درمان میشود؟ (چند راهکار برای درمان واریس)
اگرچه واریس درمان قطعی ندارد، اما روش‌های درمانی می‌توانند هم ظاهر این واریس را بهتر کنند و هم علائم آزاردهنده آن مثل درد و تورم را کمتر کنند. روش‌های درمانی واریس شامل موارد زیر است:
- بالا نگه داشتن پاها: برای افزایش جریان خون و کاهش فشار در رگ‌ها، توصیه میشود چندین بار در طول روز پاهای خود را بالاتر از سطح کمر قرار دهید. این ورزش برای واریس می‌تواند مفید و موثر باشد.
- جوراب‌های مخصوص واریس: جوراب‌ها یا جوراب‌شلواری‌های حمایتی، رگ‌ها را فشرده کرده و ناراحتی را کاهش می‌دهند. این فشردگی از کشیدگی رگ‌ها جلوگیری کرده و به بهبود جریان خون کمک می‌کند.
- اسکلروتراپی (تزریق درمانی): در این روش، پزشک یک محلول خاص را به داخل رگ تزریق می‌کند. این محلول باعث چسبیدن دیواره‌های رگ به یکدیگر شده و در نهایت رگ به بافت اسکار (جوشگاه) تبدیل شده و از بین می‌رود.
- لیزر درمانی: در یک روش کم‌تهاجمی به نام آبلیشن حرارتی داخل وریدی، پزشکان از یک کاتتر (لوله‌ی نازک و بلند) و لیزر برای بستن رگ آسیب‌دیده استفاده می‌کنند.
- فلبکتومی سرپایی: در این روش، پزشک چندین برش یا سوراخ کوچک در کنار رگ واریسی ایجاد کرده و سپس رگ را به‌صورت مرحله‌به‌مرحله گره زده و خارج می‌کند.
- جراحی وریدی: در این روش، که لیگاتور و استریپینگ نیز نامیده میشود، جراح رگ آسیب‌دیده را می‌بندد (لیگاتور) تا از تجمع خون جلوگیری کند. در برخی موارد، رگ به‌طور کامل برداشته میشود (استریپینگ) تا احتمال بازگشت واریس کاهش یابد.
چرا برای درمان رگ‌های واریسی باید ورزش کنید؟ (فواید ورزش برای واریس)
ورزش با بهبود گردش خون، تقویت عضلات پا و کاهش فشار بر رگ‌ها، به درمان واریس کمک می‌کند” اما آیا ورزش واریس را از بین می‌برد؟
پاسخ کوتاه و صریح این است: خیر؛ ورزش نمی‌تواند واریس را از بین ببرد. وقتی واریس به‌وجود می‌آید دیگر امکان ندارد که کاملا از بین برود. اما این به معنای بی‌فایده بودن ورزش نیست. ورزش می‌تواند به کاهش علائم ناشی از واریس کمک کند و به‌طور موقت فشار روی رگ‌ها را کم کند. در نتیجه ورزش برای واریس مفید است اما نمی‌تواند به طور کامل آن را درمان کند.
بهترین ورزش برای واریس
همان‌طور که انتظار می‌رود، بهترین تمرینات برای کاهش علائم و ظاهر واریس در دسته ورزش‌های هوازی (کاردیو) قرار می‌گیرند. در زیر چندین ورزش برای واریس معرفی می‌کنیم.
پیاده‌روی
پیاده‌روی منظم بهترین توصیه برای افراد مبتلا به واریس است. رگ‌های پای شما درون عضلات ساق پا قرار دارند. هر بار که قدم برمی‌دارید، عضلات ساق پای‌تان مانند یک پمپ عمل کرده و رگ را موقتاً فشرده می‌کنند، که این کار خون را به سمت قلب هدایت می‌کند.
حرکت کششی ساق پا (مثل ساق ایستاده)
در این تمرین، عضلات ساق پای خود را درگیر می‌کنید و پاشنه‌های خود را از زمین بلند می‌کنید. این حرکت را می‌توان در حالت نشسته یا ایستاده انجام داد. این تمرین به‌ویژه برای افرادی که امکان پیاده‌روی ندارند، بسیار مفید است.
حرکات چرخشی مچ پا
یکی از تمرینات عالی که می‌توانید در هنگام تماشای فیلم، پشت میز کار یا حتی در رختخواب انجام دهید! پای خود را طوری حرکت دهید که ابتدا انگشتان پا رو به بالا و سپس رو به پایین قرار بگیرند (مثل فشردن پدال گاز). این کار به بهبود جریان خون در پا کمک می‌کند.
شنا
متاسفانه با افزایش سن بیماری‌هایی مثل واریس و آرتروز شایع می‌شوند. چگونه یک فرد مسن که واریس دارد می‌تواند با زانوهای دچار آرتروز پیاده روی کند؟! بهترین کار پیاده روی و شنا در آب است. شنا به مفاصل فشاری وارد نمی‌کند و به عضلات اجازه می دهد تقویت شوند. اما فواید شنا فقط به این مورد محدود نمی‌شود!
آب مانند یک جوراب فشاری طبیعی عمل می‌کند، بنابراین علاوه بر حرکت پمپی عضلات هنگام شنا، آب نیز به فشرده شدن رگ‌ها کمک می‌کند. این یعنی یک تأثیر دو برابری!
حرکات مضر برای واریس
کدام ورزش برای واریس ممنوع و مضر است؟ هیچ ورزشی به‌طور کامل برای این بیماری ممنوع نیست، اما برخی تمرینات ممکن است فشار روی واریس را افزایش دهند.
تمریناتی که نیاز به زور زدن دارند، مانند وزنه‌برداری سنگین یا اسکوات، می‌توانند فشار خون را افزایش دهند. این افزایش فشار، فشار مضاعفی را بر رگ‌های واریسی وارد می‌کند.
فعالیت‌هایی مانند پریدن یا فشار دادن پاها با وزنه‌های سنگین، مانند دویدن یا طناب زدن، می‌توانند فشار زیادی به رگ‌ها وارد کرده و واریس را تشدید کنند.
نکات مهمی که باید درباره ورزش با وجود واریس بدانید!
حالا که بهترین و بدترین ورزش برای واریس را معرفی کردیم، بهتر است نکات لازم برای ورزش را به شما بگوییم. برخی فعالیت‌ها ممکن است علائم واریس را بدتر کنند. بهتر است از این فعالیت‌ها اجتناب کنید:
- ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت؛ اگر شغل شما ایستادن یا نشستن طولانی را می‌طلبد، باید استراحت‌های منظم کششی داشته باشید.
- نشستن روی پاها به صورت متقاطع (مثل نشستن در دستشویی ایرانی برای طولانی) می‌تواند جریان خون به پاها را کاهش دهد. همیشه پاهای خود را روی زمین قرار دهید.
- برداشت اجسام سنگین می‌تواند شدیدا به رگ‌های پا فشار وارد کند. روش‌های صحیح بلند کردن را یاد بگیرید و به خود فشار نیاورید.
- از پوشیدن لباس‌های خیلی تنگ، به‌ویژه در ناحیه کمر و پاها، پرهیز کنید. این کار می‌تواند جریان خون را کاهش دهد.
سخن پایانی
واریس به برجستگی و تورم رگ‌های زیر پوست می‌گویند. این حالت، می‌تواند برای ما مشکلات جدی ایجاد کند. بنابراین باید به واریس توجه کرد و برای کنترل آن اقدامات لازم را انجام داد. در این مطلب انواع راهکارها برای بهبود واریس را نام بردیم و چندین ورزش برای واریس معرفی کردیم. اگر سوال و ابهامی در این خصوص دارید، در قسمت نظرات بنویسد تا کارشناسان فیتامین به شما پاسخ دهند.
منابع: clevelandclinic
