بدن ما با افزایش سن تغییر می‌کند و یکی از این تغییرات ممکن است آرتروز گردن باشد. همه افراد مستعد ابتلا به آرتروز گردن هستند، اما افرادی که ساعت‌ها به سمت سقف یا زمین نگاه می‌کنند، بیشتر در معرض ابتلا به آن هستند. در این مطلب از فیتامین درباره اینکه آرتروز گردن چیست، چه علایمی دارد و چگونه می‌توان آن را درمان کرد صحبت می کنیم.
آرتروز گردن چیست؟
آرتروز گردن که با نام «اسپوندیلوز گردنی» نیز شناخته می‌شود، یک بیماری شایع است و زمانی رخ می‌دهد که غضروف و استخوان‌های گردن به مرور زمان دچار فرسایش می‌شوند. این اتفاق منجر به التهاب مفاصل، درد، خشکی و گاهی اوقات فشردگی اعصاب می‌شود.
آرتروز گردن معمولاً با افزایش سن یا در اثر فرسایش ناشی از فعالیت‌های روزمره یا آسیب دیدگی ایجاد می‌شود. اگرچه آرتروز گردن میتواند دردناک باشد، اما یک بیماری شایع است که معمولاً با دارو، فیزیوتراپی و تغییر سبک زندگی قابل مدیریت است.
متاسفانه آرتروز گردن در افراد بالای ۶۰ سال بسیار شایع است و حدود ۸۵ درصد از آن‌ها را درگیر می‌کند؛ اما گاهی اوقات به علت سبک زندگی غلط یا آسیب دیدگی در افراد جوان هم رخ می‌دهد.
علائم آرتروز گردن
علائم آرتروز گردن برای همه یکسان نیست و خیلی‌ها ممکن است علامت خاصی را هم تجربه نکنند. علایم آرتروز گردن بسته به شدت و محل تخریب دیسک‌ها و مفاصل گردن (ستون فقرات گردنی) ممکن است متفاوت باشد، اما به‌صورت کلی شامل موارد زیر است:
- درد یا سفتی گردن، که ممکن است با حرکت بدتر شود
- سردرد، به ویژه در پایه جمجمه
- کاهش دامنه حرکتی گردن
- ضعف یا اسپاسم عضلات در گردن، شانه‌ها یا بازوها
- بیحسی یا سوزن سوزن شدن در بازوها یا دستها
- احساس سایش یا تق تق در گردن هنگام حرکت
- درد فک
فعالیت‌های مختلف می‌توانند شدت علائم را بدتر کنند. به عنوان مثال، فعالیت‌هایی مانند رانندگی که در آن گردن برای مدت طولانی در یک موقعیت قرار می‌گیرد، ممکن است سفتی گردن را افزایش دهد.
روش‌های درمان آرتروز گردن | راهکارهای درمانی برای آرتروز گردن
بهترین درمان، درمانی است که به کاهش علائم و درد شما کمک کند. به‌طورکلی، پزشکان درمان را با درمان‌های غیرتهاجمی و محافظه‌کارانه شروع می‌کنند.
درمان آرتروز گردن با توجه به شدت آرتروز و علایم خاصی که تجربه می‌کند متفاوت است؛ در ادامه چند راهکار و روش برای درمان آرتروز گردن را ذکر می کنیم:
روش‌های خانگی
اولین و ساده‌ترین روش برای بهبود و درمان این مشکل، روش‌های خانگی است که در زیر آن‌ها را معرفی می‌کنیم.
کمپرس آب گرم یا سرد
اگر درد شدید دارید (بااجازه پزشک) از کمپرس حرارتی استفاده کنید. کمپرس آب گرم باعث افزایش جریان خون در ناحیه گردن، کاهش گرفتگی عضلات و تسکین درد می‌شود. می‌توانید از حوله گرم، کیسه آب گرم یا پد حرارتی استفاده کنید و آن را روزانه به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه روی ناحیه دردناک قرار دهید.
همچنین کمپرس آب سرد به کاهش التهاب و بی‌حس‌کردن ناحیه‌ای که درد دارد، کمک می‌کند. برای این کار می‌توانید از کیسه یخ یا کمپرس سرد استفاده کنید و آن را به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه روی گردن قرار دهید. توجه داشته باشید که یخ را مستقیم روی پوست نگذارید و حتماً از یک حوله نازک استفاده کنید.
توجه به وضعیت صحیح بدن
مورد بعدی که بسیار هم مهم است، اصلاح وضعیت بدن هنگام خواب و کار است. وضعیت نامناسب بدن یکی از عوامل تشدیدکننده درد گردن است و فشار بر مهره‌ها را بسیار بیشتر می‌کند.
در حین کار، به‌ویژه هنگام استفاده از رایانه یا گوشی، گردن خود را صاف نگه دارید و مانیتور را هم‌سطح چشم قرار دهید. از خم‌کردن یا چرخاندن طولانی‌مدت گردن خودداری کنید.
در هنگام خواب، به پشت یا پهلو بخوابید و از بالش مناسب استفاده کنید؛ از خوابیدن روی شکم، که باعث چرخش بیش از حد گردن می‌شود، بپرهیزید.
استفاده از بالش مناسب
بالش مناسب نقش مهمی در حفظ وضعیت صحیح گردن در طول شب دارد و اجازه نمی‌دهد درد شما شدیدتر شود. بالشی را انتخاب کنید که نه خیلی بلند و نه خیلی کوتاه باشد؛ ارتفاع بالش باید به گونه‌ای باشد که سر و گردن با ستون فقرات هم‌راستا بمانند. اگر وضعیت گردن شما بسیار خاص است حتما با مشورت پزشک یک بالش طبی تهیه کنید.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یکی از مؤثرترین روش‌های غیرجراحی برای کاهش علائم آرتروز گردن و بهبود دامنه حرکتی گردن است. فیزیوتراپیست به شما تمرینات کششی پیشنهاد می‌کند که هم انعطاف‌پذیری عضلات گردن را بهبود می‌بخشد هم عضلات ضعیف را تقویت می‌کند؛ در نتیجه فشار از روی مهره‌های گردن کمی برداشته می‌شود.
علاوه‌بر تمرینات ورزشی، تکنیک‌هایی مانند ماساژ یا درمان با تحریک الکتریکی (TENS)می‌توانند درد و التهاب را کاهش دهند. انجام منظم جلسات فیزیوتراپی میتواند کیفیت زندگی شما را بهبود بخشد و نیاز به مصرف داروهای مسکن را کاهش دهد.
دارو درمانی
بسته به شدت درد، پزشک ممکن است مسکن یا داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) یا داروهایی مانند شل‌کننده‌های عضلانی، داروهای ضد روماتیسمی اصلاح‌کننده بیماری (DMARDs) یا کورتیکواستروئیدها برایتان تجویز کند. حتما طبق دستور پزشک دارو تهیه کنید و آن را مصرف کنید.
ورزش درمانی
ورزش میتواند نقش بسیار کلیدی و مهمی در درمان آرتروز داشته باشد به شرطی که حتما زیرنظر پزشک انجام شود. ورزش میتواند درد شما را کم کند، به بهبود گردش خون کمک کند، انعطاف پذیری مهره‌های‌تان را بالا ببرد و سفتی گردن‌تان را کاهش دهد. در نتیجه التهاب کاهش پیدا می‌کند و عضلات حمایت‌کننده ستون فقرات تقویت می‌شوند. می‌توانید ورزش مناسب خود را از مربیان فیتامین بگیرید.
در ادامه برایتان چند تمرین ساده را می‌گذاریم اما بازهم توصیه می‌کنیم که قبل از انجام این تمرینات (یا هر تمرین دیگری) از پزشک خود اجازه بگیرید.
- بالا بردن چانه: با شانه‌های آزاد و کمر صاف بنشینید، چانه خود را به آرامی به سمت سینه خود جمع کنید و ۵ ثانیه نگه دارید، سپس خیلی آرام به نقطه اول برگردید. ۱۰ تا ۱۵ بار تکرار کنید.
- چرخش گردن: با شانه‌های آزاد و رها و کمر صاف بنشینید، به آرامی سر خود را به سمت راست بچرخانید، ۵ ثانیه نگه دارید، سپس سر خود را به سمت چپ بچرخانید و ۵ ثانیه نگه دارید. ۱۰ تا ۱۵ بار تکرار کنید.
- چرخش شانه: با شانه‌های شل و کمر صاف بنشینید، به آرامی شانه‌های خود را به جلو و سپس به عقب بچرخانید. ۱۰ تا ۱۵ بار تکرار کنید.
- خم شدن به دو طرف: با شانه‌های شل و کمر صاف بنشینید، به آرامی سر خود را به سمت راست خم کنید و گوش راست خود را به سمت شانه راست خود بیاورید. ۵ ثانیه در این حالت بمانید، سپس به آرامی به حالت شروع برگردید. این حرکت را برای سمت چپ تکرار کنید. ۱۰ تا ۱۵ بار برای هر طرف تکرار کنید.
هنگام انجام این تمرینات باید به دو نکته مهم توجه کرد:
- حرکات را آهسته و بدون فشار بیش از حد انجام دهید؛
- در صورت احساس درد یا بیحسی، تمرین را متوقف کنید.
آیا با وجود آرتروز گردن می‌توان بدنسازی انجام داد؟
هم بله و هم نه! به شدت درد و نظر پزشک بستگی دارد.
البته در بیشتر موارد افراد مبتلا به آرتروز گردن هم می‌توانند با رعایت نکات ایمنی و زیر نظر متخصص، تمرینات بدنسازی انجام دهند. به صورت کلی ورزشهایی که عضلات گردن، شانه‌ها و ستون فقرات را تقویت کند برای درد گردن هم خوب است؛ با این حال، لازم است چند نکته مهم را رعایت کنید:
- از انجام حرکاتی که مستقیماً فشار زیادی به گردن وارد می‌کنند (مانند پرس سرشانه پشت گردن یا حرکات با وزنه سنگین بالای سر) خودداری کنید؛
- از وزنه‌های سبک استفاده کنید؛
- قبل از شروع تمرین، بدن را به‌خوبی گرم کنید و حرکات کششی ملایم انجام دهید؛
- حتماً در صورت احساس درد یا بیحسی، تمرین را قطع کنید.
اصلاح سبک زندگی برای پیشگیری و کنترل آرتروز گردن
سبک زندگی شما به‌طور مستقیم روی سلامت جسمی شما اثرگذار است و اگر درد مزمنی مثل آرتروز گردن دارید، اصلاح سبک زندگی بسیار مهم‌تر هم می‌شود. در ادامه خیلی خلاصه به چند مورد اشاره می‌کنیم.
رژیم غذایی سالم و مغذی
شاید فکر کنید آنچه که می‌خورید نمی‌تواند ربط خاصی به گردن درد داشته باشد اما اتفاقا ربط دارد! رژیم غذایی نقش اساسی در کنترل التهاب بدن و حفظ سلامت مفاصل دارد. هرچه تغذیه شما مناسب‌تر باشد سلامت مفاصل و استخوان‌ها بهتر خواهد بود و التهاب هم کمتر می‌شود.
- چربی‌های سالم و امگا ۳
اسیدهای چرب امگا ۳ که در ماهی‌های چرب (مانند سالمون، ساردین و ماهی تن)، بذر کتان، گردو و دانه چیا یافت می‌شوند، خواص ضدالتهابی قوی دارند. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف منظم امگا ۳ میتواند به کاهش التهاب مفاصل و کاهش درد ناشی از آرتروز کمک کند. اگر مصرف ماهی یا منابع غذایی امگا ۳ برایتان محدود است، با پزشک مشورت کنید و مکمل آن را مصرف کنید.
- افزایش مصرف میوه‌ها و سبزیجات
میوه‌ها و سبزیجات رنگارنگ سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند که به مبارزه با التهاب و تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کنند. سبزیجات برگ‌سبز و مرکبات منابع غنی ویتامین C هستند که توصیه می‌کنیم مصرف کنید.
- مصرف منابع کلسیم و ویتامین D
کلسیم و ویتامین D دو موردی هستند که برای حفظ سلامت استخوان‌ها بسیار ضروری هستند. لبنیات کم‌چرب، بادام، کنجد، ماهی‌های استخوان‌دار (مانند ساردین) و تخم‌مرغ از جمله منابع خوب این مواد مغذی هستند. قرار گرفتن در معرض نور خورشید نیز به تولید ویتامین D در بدن کمک می‌کند.
- کاهش مصرف غذاهای التهاب‌زا
غذاهای فرآوری‌شده، فست‌فود، نوشیدنی‌های شیرین‌شده، چربی‌های ترانس و قندهای ساده می‌توانند التهاب بدن را افزایش دهند. پس این غذاها را کم کنید.
حفظ وزن سالم
اضافه‌وزن باعث افزایش فشار روی ستون فقرات و مفاصل گردن می‌شود و میتواند علائم آرتروز را بدتر کند. کاهش وزن، حتی در حد چند کیلو، تأثیر خوبی در کاهش درد و بهبود تحرک شما دارد؛ توصیه می‌کنیم با استفاده از روش اصولی (یعنی رژیم + ورزش) وزن خود را کنترل کنید.
فعالیت بدنی منظم
ورزش و تحرک برای سلامت کلی شما بسیار مفید اما البته همان‌طور که بالاتر هم اشاره کردیم، با مشورت پزشک ورزش خود را انتخاب کنید و انجام دهید.
ترک عادت‌های مضر مثل سیگار یا استرس
سیگار باعث کاهش جریان خون به دیسک‌های بین مهره‌ای می‌شود و میتواند روند فرسایش آن‌ها را سرعت بخشد.
از طرفی استرس مزمن هم میتواند بدن شما را همیشه منقبض و پرتنش نگه‌دارد و درد گردن را بدتر کند. تمرین‌هایی مثل مدیتیشن، یا یوگا میتواند به کاهش استرس کمک کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
هر زمان که حس کردید عضلات گردن سفت شده یا درد دارید (و با استراحت و پس از چند روز هم از بین نرفت) به پزشک مراجعه کنید.
سخن پایانی
آرتروز گردن یک بیماری شایع است که میتواند باعث درد و سفتی قابل توجه بدن شود و انجام کارهای روزمره را دشوار کند. ما در این مطلب از فیتامین روش‌های درمانی مختلف برای این مشکل را معرفی کردیم و درباره نقش ورزش در بهبود آرتروز گردن صحبت کردیم. به صورت کلی توصیه می‌کنیم که قبل از هر اقدامی با پزشک متخصص مشورت کنید.
سوالات متداول
آیا آرتروز گردن درمان قطعی دارد؟
خیر متاسفانه درمان قطعی ندارد اما علایم آن قابل کنترل است.
آیا ورزش کردن با وجود درد گردن خطرناک نیست؟
اگر پزشک شما اجازه ورزش بدهد، یعنی خطرناک نیست. ورزش حتی میتواند به کاهش درد کمک کند.
چه ورزشهایی برای آرتروز گردن مفید هستند؟
تمرینات کششی ملایم، شنا، پیادهروی و یوگا برای آرتروز گردن مفید هستند.
بالش مناسب برای آرتروز گردن چه ویژگی‌هایی دارد؟
بالشی مناسب است که انحنای طبیعی گردن را حفظ کند و هم ارتفاع و هم سفتی آن مناسب باشد.
آیا آرتروز گردن میتواند باعث سرگیجه یا سردرد شود؟
بله، آرتروز گردن میتواند باعث سرگیجه، سردرد و گاهی بیحسی در شانه یا دستها شود.
